Σχολική βία

Όντας η παιδική ηλικία ένας καθρέφτης της συμπεριφοράς των ενηλίκων, δεν θα μπορούσαν παρά να αυξάνονται οι βίαιες συμπεριφορές στα σχολεία. Κοινώς, δεν μπορεί μια κοινωνία που επιλέγει την βίαιη επίλυση των διαφορών της, να απαιτεί από τα παιδιά της να συμπεριφέρονται αλλιώς. Είναι όμως η παιδική και σχολική βία το πιο ηχηρό καμπανάκι που μπορούμε να ακούσουμε για το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον του παρόντος που φτιάχνουμε. Ας προσπαθήσουμε να κάνουμε ορατό και να ερμηνεύσουμε το εντεινόμενο φαινόμενο της σχολικής βίας διαβάζοντας κάποια βιβλία από την βιβλιοθήκη μας:

Από την βία στην βία / Δημήτριος Σούρας, Αθήνα : Κάκτος, 2007, 118σ. ; 17εκ.

Όποιος υφίσταται την βία (σε κάθε μορφή της) αναγνωρίζει, ανταποδίδει και διαιωνίζει την βία. Απ’ όπου και αν αρχίζει αυτό, θα περάσει μέσα από το σχολείο και μετά θα εξαπλωθεί σε διαφορετικούς κοινωνικούς χώρους. Η αποτύπωση καταστάσεων βίας λειτουργεί και μεταφέρεται μέσα από το DNA μας και υποβοηθάται από το οικογενειακό και το εξωτερικό περιβάλλον. Διάφορες στιγμές συναισθηματικής φόρτισης και πίεσης, που παίζουν τον ρόλο των εκλυτικών παραγόντων, αποτελούν την αρχή εμφάνισης βίαιων ενδείξεων και καταλήξεων.

Μια συνέντευξη του συγγραφέα για την σχολική βία στην περίοδο της κρίσης.

Το Δίκτυο κατά της βίας στο σχολείο αξίζει την προσοχή μας: https://www.antibullyingnetwork.gr

Μίλα μη φοβάσαι : 3 ιστορίες για τη βία στο σχολείο / Ελένη Δικαίου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Τζέμη Τασάκου, Αθήνα : Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., 2008, 67σ. : εικ. ; 24εκ. 

Η Ελίνα κάνει τη ζωή της Ισιδώρας αφόρητη στο σχολικό με αποτέλεσμα να κινδυνεύσουν όλοι. Ο Νίκος άρπαξε τα γυαλιά του Γιώργου, γιατί υποστήριζε άλλη ομάδα. Ένας “κακός”, από ζήλια για την αδελφή του, τρομοκρατεί όλα τα παιδιά στο σχολείο, μήπως και του δώσουν σημασία οι γονείς του!

Μια συνωμοσία σιωπής τους εμποδίζει όλους να μοιραστούν τα προβλήματά τους και να ζητήσουν βοήθεια. Πώς θα πειστούν να μιλήσουν;

Στο βιβλίο αυτό λογοτέχνες, ζωγράφοι, εκπαιδευτικοί και ειδικοί επιστήμονες γίνονται μια παρέα και χαρίζουν στα παιδιά τρεις ιστορίες, ζωγραφιές και δραστηριότητες, στις οποίες κάθε παιδί θα ανακαλύψει τον εαυτό του ή οικείες του καταστάσεις! Με το έργο του ο καθένας τα παρακινεί: “Μίλα μη φοβάσαι”.

Ένα βιβλίο που θα απολαύσουν τα παιδιά και θα αποτελέσει εργαλείο στα χέρια τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των γονιών, συμβάλλοντας στην πρόληψη της βίας.

Χορεύοντας με τους λύκους : διαδικασίες και μηχανισμοί θυματοποίησης εντός και εκτός του σχολείου / Ελένη Ανδρέου, Θεσσαλονίκη : Επίκεντρο, 2011, 473σ., 24εκ. 

Τα περισσότερα επιστημονικά συγγράμματα, που αφορούν τα προβλήματα εκφοβισμού / θυματοποίησης στο σχολείο, αναφέρονται σε ατομικά χαρακτηριστικά δραστών και θυμάτων, σε οικογενειακές παραμέτρους της επιθετικότητας, στην ασφάλεια του σχολείου κ.α, αγνοώντας επιδεικτικά πως η βία δεν είναι αποκλειστικά πρόβλημα κάποιων ατόμων, της οικογένειας ή του σχολείου, αλλά μια κοινωνική επιδημία που πηγάζει από τη χρήση και την κατάχρηση της εξουσίας και συντηρείται με την ανοχή του κοινωνικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζουν, εκπαιδεύονται και μεγαλώνουν τα παιδιά. Το βιβλίο αυτό εξετάζει το φαινόμενο της θυματοποίησης σε διάφορα κοινωνικά πλαίσια, με βάση θεωρητικούς προσανατολισμούς και ερευνητικά ευρήματα από το χώρο της ψυχολογίας και των κοινωνικών επιστημών. Μέσα από μια κριτική θεώρηση της επιστημονικής έρευνας παρουσιάζονται θέσεις και ερευνητικά δεδομένα που οδηγούν σ’ έναν εναλλακτικό τρόπο κατανόησης της θυματοποίησης μέσα από την αποδόμηση των εννοιών, επιστημονικών προσεγγίσεων και πρακτικών που συντηρούν την καθημερινή πραγματικότητα της βίας στις διαπροσωπικές σχέσεις. Η θεώρηση αυτή δίνει τη δυνατότητα συσχέτισης της θυματοποίησης με τους μηχανισμούς κοινωνικής επιλογής και εδραίωσης εξουσιαστικών προτύπων που λειτουργούν μέσα και έξω από το σχολείο και συμβάλει στον προβληματισμό της προοπτικής ανάπτυξης αποτελεσματικών αντι-θυματοποιητικών προσεγγίσεων, αναιρώντας εκείνες τις μορφές του ηγεμονικού λόγου που διαμορφώνουν, επιτρέπουν και ενθαρρύνουν βίαιες στάσεις και συμπεριφορές.

Βία στο σχολείο : έρευνες και πολιτικές στην Ευρώπη / Βάσω Αρτινοπούλου, Αθήνα : Μεταίχμιο, 2001, 192σ., 21εκ.  

Περισταστικά σχολικής βίας και εκφοβισμού έρχονται συχνά στο φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Πρόκειται για φαινόμενο που παρατηρείται στο σχολείο εδώ και πολλά χρόνια, το οποίο, ωστόσο, μόλις από το 1997 και έπειτα απασχόλησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη συνέχεια τις εθνικές κυβερνήσεις των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το βιβλίο εξετάζει τις διαδικασίες της κοινωνικής αναγνώρισης του φαινομένου της σχολικής βίας στο πλαίσιο των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρουσιάζει ποσοτικά κσι ποιοτικά στοιχεία για την έκταση και τις μορφές της σχολικής βίας σε πολλά κράτη μέλη, και τέλος, αναλύει τις εθνικές πολιτικές για την πρόληψη και την αντιμετώπισή της. Ο αναγνώστης θα ενημερωθεί όχι μόνο για τις πρόσφατες θεωρητικές και ερευνητικές προσεγγίσεις του θέματος, αλλά θα γνωρίσει επίσης όλες τις μέχρι σήμερα θετικά αξιολογημένες στρατηγικές, που υλοποιούνται από τα κράτη, τις περιφέρειες και τα ίδια τα σχολεία για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου της σχολικής βίας.

• Σχετικά με το άρθρο