Το ελληνικό ζήτημα (1797 – 1821 )

Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται το Ελληνικό Ζήτημα κατά την προεπαναστατική περίοδο, κυρίως από πολιτική και διπλωματική πλευρά αλλά και από κοινωνική και πολιτιστική. Πρόκειται, φυσικά, για την επιτάχυνση ορισμένων διαδικασιών που σκοπό είχαν την αποκατάσταση του ελληνικού έθνους, το οποίο τότε ακριβώς προβλήθηκε μετ’ επιτάσεως ως πολιτική και πολιτιστική κοινότητα διακριτή από τους άλλους συνοίκους λαούς της Ορθόδοξης Οικουμένης, η οποία επιζητούσε πλέον την απελευθέρωσή της από το αυθαίρετο καθεστώς του Σουλτάνου και τη δημιουργία εθνικού κράτους. Είναι η εποχή, κατά την οποία όροι όπως Ελλάς και Έλληνες απέκτησαν τη σημερινή τους σημασία και προστέθηκαν ως κριτήριο εθνικής ταυτότητας η ελληνική γλώσσα και παιδεία στην Ορθόδοξη πίστη. Εξετάζονται ακόμη οι αντιπαραθέσεις, κάποτε σκληρές και βίαιες, μεταξύ των νέων φιλελεύθερων και ριζοσπαστικών δυνάμεων με την παροδοσιακή συντηρητική ηγεσία της θεσμοθετημένης εθναρχεύουσας Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, η χρήση του παρελθόντος, μάλιστα δε του αρχαιοελληνικού, για τον καθορισμό του ανακαινιζόμενου ελληνικού έθνους, η προϊούσα ελληνομάθεια μεταξύ των αλλοφώνων συνοίκων λαών της Ορθόδοξης Οικουμένης, καθώς και η αδυναμία του συμβιβασμού των παλαιών προς τα καινά, όπως έγραψε αργότερα ο Μέγας Χαρτοφύλαξ της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, Μανουήλ Γεδεών. Το βιβλίο είναι το δεύτερο της σειράς με γενικό τίτλο “Ιστορία των Νέων Χρόνων”.

Το ελληνικό ζήτημα : (1797-1821) / Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος. Θεσσαλονίκη : University Studio Press, 2011 .110σ. : εικ. ; 24εκ.

Ο Γιάννης Σ. Κολιόπουλος είναι καθηγητής ιστορίας των νεώτερων χρόνων στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι επίσης αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου Αίμου, μέλος της επιστημονικής επιτροπής του Κέντρου Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηριώσεως (ΚΕΠΙΤ) του Μουσείου Μακεδονικού Aγώνος. Κυριότερα έργα του είναι: “Greece and the British Connection, 1935-1941” (1977), (ελληνική μετάφραση: “Η δικτατορία του Μεταξά και ο πόλεμος του ’40”, 2005), “Οι ληστές της Kεντρικής Ελλάδος στα μέσα του 19ου αι.” (2005), “Brigands with a Cause: Brigandage and Irredentism in Modern Greece 1821-1912” (1987), “Λεηλασία φρονημάτων: Το Μακεδονικό Zήτημα την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου 1941-1949”, 2 τόμοι (1994), “Η “πέραν” Ελλάς και οι “άλλοι” Έλληνες. Το σύγχρονο Ελληνικό έθνος και οι ετερόγλωσσοι σύνοικοι Χριστιανοί, 1800-1912″ (2003), “Η “πέραν” Ελλάς και οι “άλλοι” Έλληνες” (2003). Έχει τιμηθεί με το Βραβείο Steven Runciman (1987) και το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1994). Η εισαγωγή δυτικοευρωπαϊκών θεσμών στην Ελλάδα από τον 18ο αιώνα έως τις μέρες μας και τα βόρεια πολιτισμικά και εθνολογικά όρια των Ελλήνων κατά τους νεώτερους χρόνους αποτελούν τα τρέχοντα ερευνητικά του ενδιαφέροντα.

Από τα πάθη στα νοήματα των πραγμάτων

Ο π. Μιχαήλ Καρδαμάκης (1932-2008) κατάγεται από την Κρήτη. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Graz της Αυστρίας. Αναγορεύτηκε Διδάκτωρ της Θεολογίας στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αφιέρωσε τη ζωή του στην οργάνωση και αναβάθμιση της Εκκλησιαστικής Εκπαίδευσης στη χώρα μας. Ως πρεσβύτερος υπηρέτησε στην Κρήτη, στο Graz, στην Κατερίνη, στη Λαμία και στην Αθήνα. Ανήκει στη χορεία των σπουδαίων σύγχρονων ορθόδοξων θεολόγων και χαρακτηρίζεται ως ο θεολόγος της ελευθερίας, της άσκησης και της ομορφιάς. Το βαθυστόχαστο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει περί τα είκοσι βιβλία.

Από τα πάθη στα νοήματα των πραγμάτων / Μιχαήλ Σ. Καρδαμάκης .Αθήνα : Αρμός, 1998 .124σ. ; 21εκ.

Ο αγγελιοφόρος

Πέντε ιστορίες – πέντε  διηγήματα , -πιθανόν να είναι τα καλύτερα που διαβάσατε μέχρι τώρα-  που τις καθιστά συναφείς η παρουσία ενός συγκεκριμένου προσώπου.Χαρακτηριστικά του το μεταφυσικό κύρος και μια βαθιά γνώση περί της ουσίας των πραγμάτων…

Ο αγγελιοφόρος / Αλέκα Ρίτσου .Αθήνα : Αρμός , 2001 .196σ. ; 21εκ.

Η Αλέκα Ρίτσου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σ’ αυτήν την πόλη μεγάλωσε, σπούδασε και ζει ως σήμερα. Η εμφάνισή της στο χώρο του λόγου έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 με την ποιητική συλλογή “Μετά τη μομφή”. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Οι τελευταίοι δεινόσαυροι”, “Εισαγωγή στη μοναξιά”, “Οι υπερβατικοί”, “Μη σκοτώνετε τις πεταλούδες” για το οποίο τιμήθηκε με το Α’ Βραβείο Μυθιστορήματος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Βιβλία της παρουσιάστηκαν και διαβάστηκαν από την κρατική και ελεύθερη ραδιοφωνία. Η Αλέκα Ρίτσου είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.

Η δυνατότητα μιας αυτόνομης κοινωνίας

“Στη σημερινή εποχή κηρύσσεται πανηγυρικά ο θρίαμβος του καπιταλισμού, όμως πιστεύω ότι όταν κατακάτσει ο κουρνιαχτός από τα συμβάντα, τότε θα παρατηρήσουμε ότι τα βαθύτερα ζητήματα εξακολουθούν να είναι άλυτα, ότι η φιλελεύθερη καπιταλιστική κοινωνία βυθίζεται, και μαζί μ αυτήν ολόκληρη η ανθρωπότητα, που διατρέχει τον κίνδυνο να υποστεί μια μη αναστρέψιμη καταστροφή. Δεν μπορεί να υπάρξει άλλη διέξοδος από το να αφυπνιστούν οι άντρες και οι γυναίκες της Γης και να αποφασίσουν να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους. Να οικειοποιηθούν δηλαδή ένα πρόταγμα κοινωνικής και ατομικής αυτονομίας. Δεν υπάρχει καμμία εγγύηση ότι αυτό θα συμβεί, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε άλλο παρά να εργαστούμε για να αφυπνιστούν”.Ο Κορνήλιος Καστοριάδης ταξίδεψε στην Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα στο Μεξικό και στην Αργεντινή για να παρουσιάσει το έργο .Η διάλεξη και οι δύο συνεντεύξεις που περιέχονται στο ανά χείρας βιβλίο και μέχρι τώρα κυκλοφορούσαν μόνο στα ισπανικά, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Αποτελούν μια περιεκτική παρουσίαση της σκέψης του στοχαστή της κοινωνικής και ατομικής Αυτονομίας ο οποίος, μέχρι το τέλος της ζωής του και παρά την επέλαση του γενικευμένου κομφορμισμού και της συνεπαγόμενης απάθειας του πληθυσμού, επέμενε να τονίζει ότι ο μετασχηματισμός της κοινωνίας προς την κατεύθυνση της πραγματικής ελευθερίας και της ισότητας είναι δυνατός.

Η δυνατότητα μιας αυτόνομης κοινωνίας / Κορνήλιος Καστοριάδης .Αθήνα : Στάσει Εκπίπτοντες, 2012 . 60σ. ; 21εκ.

1922: Γέννηση του Κορνήλιου Καστοριάδη, στην Κωνσταντινούπολη.
1937-1942: Σπουδάζει Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
1937: Εντάσσεται για πολύ μικρό διάστημα στην ΟΚΝΕ.
1940: Συγκροτεί λίγο μετά την αρχή της Κατοχής μαζί με άλλους νέους μιαν ομάδα η οποία εναντιώνεται στον “σωβινιστικό προσανατολισμό” του ΚΚΕ.
1943: Προσχωρεί στον τροτσκιστική ομάδα του Σπύρου Στίνα.
1944: Πρώτη δημοσίευση γραπτών του στο περιοδικό “Αρχείο Κοινωνιολογίας και Ηθικής”.
1945: Φεύγει από την Ελλάδα για τη Γαλλία μαζί με άλλους διακόσιους νέους, με υποτροφία μεταπτυχιακών σπουδών της γαλλικής κυβέρνησης· φθάνει στο Παρίσι, όπου και εγκαθίσταται μέχρι το τέλος της ζωής του.
1945: Συνεχίζει τις σπουδές του στο Παρίσι και αμέσως εντάσσεται στο τροτσκιστικό κόμμα (PCI). Ας σημειωθεί, πάντως, ότι ήδη τότε είχε διαμορφώσει τις “βασικές ιδέες για την κριτική της γραφειοκρατίας της Σοβιετικής Ρωσίας”.
1946: Συγκροτεί, μαζί με τον Κλοντ Λεφόρ και ορισμένα άλλα μέλη, μιαν τάση στο PCI. Τάση που, το 1948, θα αποχωρήσει τελικά από το τροτσκιστικό κόμμα, κόβοντας τους δεσμούς της με τον τροτσκισμό.
1948: Ιδρύει με τον Κλοντ Λεφόρ την ιστορική πλέον ομάδα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα”, η οποία λειτούργησε σχεδόν είκοσι χρόνια και της οποίας ήταν ο εμψυχωτής· η ομάδα διαλύθηκε με κοινή απόφαση στο τέλος του 1966.
1949-1965: Η ομάδα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα” εκδίδει το ομώνυμο περιοδικό, στο οποίο ο Κορνήλιος Καστοριάδηςς έχει συγγράψει τα βασικά κείμενα που καθόρισαν τον προσανατολισμό της ομάδας και του περιοδικού· κείμενα που προσφέρουν μιαν “καινούργια κατανόηση της ανθρώπινης κοινωνίας και ιστορίας, ως δημιουργίας και όχι ως υποκείμενης σε αδήριτους ιστορικούς νόμους”.
1948-1970: Εργάζεται ως οικονομολόγος στον διεθνή οργανισμό ΟΟΣΑ.
1974: Αρχίζει να ασκεί επαγγελματικά την ψυχανάλυση, δραστηριότητα την οποία συνέχισε έως το τέλος της ζωής του.
1975: Έκδοση του κλασικού πλέον βιβλίου του, “L’ institution imaginaire de la societe”. ‘Εξι χρόνια αργότερα, το βιβλίο εκδίδεται στα ελληνικά με τίτλο “Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας” (εκδ. Ράππα).
1979: Εκλέγεται διευθυντής σπουδών στην Σχολή Ανωτάτων Σπουδών για τις Κοινωνικές Επιστήμες (EHESS)· ονομάζει τον κύκλο των σεμιναρίων του “Θέσμιση της κοινωνίας και ιστορική δημιουργία”.
1997: (26 Δεκεμβρίου): Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, πεθαίνει, στο Παρίσι.

Μουσικό Σχολείο Βέροιας : Από τον Χατζιδάκι στον Τσιτσάνη

Γεράκια

O Ριόθεσλι τον κοιτά με βλέμμα σκεφτικό. “Καταλαβαίνω. Το θέμα δεν είναι τελικά ποιος είναι ένοχος αλλά τίνος η ενοχή μπορεί να σας είναι χρήσιμη.”Χαμογελά. “Σας θαυμάζω, κύριε. Είστε πολύ επιδέξιος σε αυτά τα θέματα, και μάλιστα χωρίς παρελκυστικούς ενδοιασμούς.” Το 1535 ο Τόμας Κρόμγουελ, ο γιος του σιδερά, βρίσκεται πια πολύ μακριά από τις ταπεινές καταβολές του· είναι Πρώτος Γραμματέας του Ερρίκου Η΄.Η μοίρα τού φέρθηκε με μεγάλη εύνοια, όπως και στην Άννα Μπολέιν, τη δεύτερη σύζυγο του Ερρίκου, για χάρη της οποίας ο βασιλιάς ήρθε σε ρήξη με τη Ρώμη και συγκρότησε τη δική του Εκκλησία. Αλλά με τις ενέργειες του Ερρίκου η Αγγλία απειλείται με επικίνδυνη απομόνωση, και η Άννα δεν του έχει δώσει ό,τι του είχε υποσχεθεί: έναν γιο, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχεια των Τιδόρ. Όταν ο Ερρίκος επισκέπτεται το Γουλφ Χολ, ο Κρόμγουελ παρακολουθεί τον βασιλιά του να ερωτεύεται τη σιωπηλή, ανεπιτήδευτη Τζέιν Σίμουρ. Ο υπουργός αντιλαμβάνεται ότι εδώ δεν διακυβεύονται απλώς τα αισθήματα του βασιλιά αλλά η ασφάλεια του βασιλείου. Σε μια Αυλή γεμάτη ίντριγκες, δηλητηριώδη σχόλια και ανομολόγητες προθέσεις, ο Κρόμγουελ προσπαθεί να διαπραγματευτεί μια “αλήθεια” που θα ικανοποιεί τον Ερρίκο αλλά και θα διασφαλίζει και τη δική του καριέρα. Όμως ούτε ο Πρώτος Γραμματέας ούτε και ο βασιλιάς του θα βγουν αλώβητοι από τη σκηνή του αίματος στην οποία εκτυλίσσονται οι τελευταίες μέρες της Άννας.Στα “Γεράκια”, που ύστερα από το Γουλφ Χολ το 2009 τιμήθηκε και αυτό το 2012 με το βραβείο Man Booker, η Χίλαρι Μαντέλ διερευνά με τον ίδιο δεξιοτεχνικό τρόπο ένα από τα πιο αινιγματικά και πιο τρομακτικά επεισόδια στην αγγλική ιστορία: την πτώση της Άννας Μπολέιν. “Τα Γεράκια” είναι μια εύγλωττη εικόνα, μια τολμηρή ματιά στην Αγγλία των Τιδόρ, συνάμα όμως μια ανατομία της απόλυτης εξουσίας, της απόλυτης ισχύος, ενός κόσμου αρπακτικών, γεγονός που καθιστά το μυθιστόρημα βαθιά διαχρονικό. Είναι το έργο μιας κορυφαίας συγγραφέως στην καλύτερή της στιγμή.Η εποχή στην οποία αναφέρεται η τριλογία είναι από τις πιο γνωστές στην αγγλική ιστορία, όμως η μοναδικότητα της Μαντέλ έγκειται στον τρόπο με τον οποίο ζωντανεύει τους ήρωες και τα γεγονότα, η ισορροπία και το ψυχολογικό βάθος της γραφής της, η δεξιοτεχνία με την οποία συνδέει την ατομική μοίρα των ανθρώπων με τις ζυμώσεις της εποχής στην οποία έζησαν.

Γεράκια / Hilary Mantel .Αθήνα : Πάπυρος, 2013 . 514σ. ; 21εκ

Η Χίλαρυ Μαίρη Μαντέλ γεννήθηκε με πατρικό όνομα Thompson στο Glossop του Derbyshire, το 1952, το πρώτο από τα τρία παιδιά γονέων ιρλανδικής καταγωγής. Οι γονείς της όμως χώρισαν όταν ήταν έντεκα ετών, και η μητέρα της ξαναπαντρεύτηκε με αποτέλεσμα η ίδια να πάρει το επώνυμο του πατριού της, Jack Mantel. Την παιδική της ηλικία, όπως γράφει η ίδια στο βιβλίο προσωπικών αναμνήσεων “Giving Up the Ghost”, 2003, τη χαρακτήριζε ένα διάχυτο αίσθημα φόβου. Σπούδασε νομικά στο London School of Economics και στο Πανεπιστήμιο του Sheffield. Το 1977 ακολούθησε τον σύζυγό της, γεωλόγο Gerald McEwen στη Μποτσουάνα και αργότερα στη Σαουδική Αραβία. Στη Μποτσουάνα άρχισε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα, “Every Day is Mother’s Day” το οποίο εκδόθηκε το 1985 και την καθιέρωσε διεθνώς. Το ίδιο έτος επέστρεψε στη Μεγάλη Βρετανία όπου ζει μέχρι σήμερα. Η Χίλαρυ Μαντέλ θεωρείται μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες βρετανίδες συγγραφείς κι έχει τιμηθεί κατ’ επανάληψη για το έργο της. Είναι η πρώτη γυναίκα συγγραφέας στην ιστορία που τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Man Booker (2009 και 2012), για τα μυθιστορήματά της με θέμα τη μορφή του Κρόμγουελ, “Wolf Hall” και “Bring Up the Bodies”.