23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας

Το Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας είναι η πιο σημαντική συνάντηση φιλοσόφων στον πλανήτη.  Ξεκίνησε το 1900 και διοργανώνεται κάθε πέντε χρόνια από τη Διεθνή Ομοσπονδία Φιλοσοφικών Εταιρειών (FISP). Για πρώτη φορά φιλοξενείται στην Ελλάδα από τις 4 εως τις 10 Αυγούστου και οι συμμετοχές είναι πάρα πολλές (2.000 σύνεδροι) και σημαντικές (δείτε εδώ για ένα πλήρες πρόγραμμα του συνεδρίου). Τίτλος του Συνεδρίου:  “Η φιλοσοφία ως έρευνα και τρόπος ζωής”.

Ξεκινάμε να παρουσιάσουμε κάποιους από τους σημαντικούς συμμετέχοντες, το έργο των οποίων φιλοξενείται στην Βιβλιοθήκη μας:

Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις / Ουμπέρτο Έκο, Θεσσαλονίκη : Παρατηρητής, 1993, 221σ. ; 21εκ.

Είτε πρόκειται για σεμνές συμβουλές στη χρήση των αντωνυμιών, είτε για τον σχολιασμό του κόστους που συνεπάγεται η κατάρρευση μιας αυτοκρατορίας, ο Ουμπέρτο Έκο, για μια ακόμη φορά, κατορθώνει να μας διδάσκει γράφοντας διασκεδαστικά σημειώματα με «προσωπικές παραξενιές». Πάνω απ’ όλα, όμως, στη θεματολογία των σημειωμάτων του κυριαρχεί η πολύπαθη δεοντολογία στη λειτουργία των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Ένα χρήσιμο μάθημα τόσο για τους δημοσιογράφους όσο και, κυρίως, για τους αναγνώστες και τηλεθεατές.

Απληστία

“Η απληστία, λέει η Phyllis Tickle, είναι ένα αμάρτημα που εύκολα αναγνωρίζουμε στους άλλους, αλλά σπάνια στον εαυτό μας -και εκεί εντοπίζεται η μεγάλη του δύναμη. Μια μελέτη προκλητική, με πρωτότυπα και ανατρεπτικά συμπεράσματα, που θα καθηλώσουν τον αναγνώστη”.

(John Wilson, διευθυντής του “Books & Culture”)

“Θα πρέπει κανείς να ευγνωμονεί την Phyllis Tickle γι’ αυτή την απολαυστική και εμπεριστατωμένη μελέτη. Κατάφερε (όπως ο Μίδας) σχεδόν ένα θαύμα -να μετατρέψει το πιο θανάσιμο από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα σε κάτι λαμπερό, ελκυστικό και ηθικά αποδεκτό. Η Tickle είναι γεμάτη εκπλήξεις: μεταπηδώντας από την Μαχαμπχαράτα στον Ιερώνυμο Μπος και από τον Ντ. Χ. Λώρενς στα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, αποδεικνύει ότι η απληστία είναι η μήτρα όλων των αμαρτημάτων. Ένα εξαιρετικό επίτευγμα που δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη αναγνωστική απληστία”.

(Philip Zaleski, συγγραφέας του βιβλίου “The recollected heart”)

Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα : απληστία / Phyllis A. Tickle, Αθήνα : Νεφέλη, 2005, 129σ. ; 17εκ., 

Η επανάσταση της αγάπης

Πρόκειται για ένα προφανές γεγονός που “βγάζει μάτια”, που διαπερνά και αναστατώνει διαρκώς την προσωπική μας ζωή. Ωστόσο, δεν τολμάμε να το ομολογήσουμε, εκτός κι αν βρισκόμαστε σε εξαιρετικά οικείο περιβάλλον: η αγάπη είναι που δίνει νόημα σε όλη μας την ύπαρξη. Όλος ο κόσμος το ξέρει, όλος ο κόσμος το αισθάνεται. Αυτό που είναι λιγότερο προφανές και αποτελεί το αντικείμενο αυτού του βιβλίου είναι ότι αυτή η νέα δύναμη της αγάπης φέρνει την επανάσταση στις θεμελιώδεις αρχές της φιλοσοφίας και της πολιτικής. Ο Κόσμος των αρχαίων Ελλήνων, ο Θεός των μονοθεϊσμών, ο ορθός λόγος και τα δικαιώματα του ρεπουμπλικανικού ανθρωπισμού αιωρούνταν πάνω από τη συναισθηματική ζωή. Αργοπορημένα, υπό την επίδραση μιας ακόμη άγνωστης ιστορίας, της ερωτικής ένωσης από ελεύθερη επιλογή, ο έρωτας αντικατέστησε σιγά-σιγά τις παραδοσιακές πηγές νοήματος και τις αρχαίες αξίες της θυσίας. Ποιος θέλει ακόμη, στην Ευρώπη τουλάχιστον, να πεθάνει για τον Θεό, για την Πατρίδα, για την Επανάσταση; Κανείς ή σχεδόν κανείς, όμως είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τα πάντα για εκείνους που αγαπάμε. Πέραν του ανθρωπισμού του Διαφωτισμού και της κριτικής του, πέρα από τον Καντ και τον Νίτσε, γεννιέται μια νέα εκκοσμικευμένη πνευματικότητα της ιεροποίησης του ανθρώπινου μέσω της αγάπης. Το βιβλίο αυτό αφηγείται την ιστορία της. Αποκαλύπτει τους μυστικούς δεσμούς της με μια άλλη περιπέτεια, της ζωής των μποέμ. Κυρίως, όμως, αποπειράται να εντοπίσει τις φιλοσοφικές επιπτώσεις της στο πολιτισμικό, ηθικό, πολιτικό και πνευματικό πεδίο.

Η επανάσταση της αγάπης / Luc Ferry, Αθήνα : Πλέθρον, 2012, 433σ. ; 21εκ.

Σημειωτική – Οδηγός χρήσης

Η σημειωτική είναι η θεωρία των σημείων. Τα σημεία παρουσιάζουν αφάνταστη ποικιλία: από τα απλά σήματα κυκλοφορίας που δείχνουν κάποιον προορισμό, τον καπνό που μας προειδοποιεί για κάποια φωτιά, έως τα πολιτισμικά καθορισμένα σύμβολα που είναι ενσωματωμένα στην τέχνη και τη λογοτεχνία. Η ανάγνωση των κάθε είδους σημείων αποτελεί σημαντικό μέρος της καθημερινής μας ζωής. Κι όμως η σημειωτική θεωρείται συχνά ως μυστηριώδης επιστήμη.

Αυτό το εισαγωγικό βιβλίο αποκωδικοποιεί το μυστήριο της σημειωτικής χρησιμοποιώντας οπτικά παραδείγματα αντί αφηρημένης θεωρίας.

Χωρισμένο σε 75 κύριες έννοιες σημειωτικής, κάθε μικρό τμήμα του βιβλίου αρχίζει με μια απλή εικόνα ή σημείο, που ακολουθείται από ένα ερώτημα που μας προσκαλεί να ερμηνεύσουμε αυτό που βλέπουμε. Γυρνώντας τη σελίδα, μπορούμε να συγκρίνουμε την αντίδρασή μας με τη θεωρητική ερμηνεία του σημείου. Εμπλεκόμαστε έτσι ενεργά στη δημιουργική σκέψη καθώς το βιβλίο οικοδομεί βαθμιαία ένα στέρεο υπόβαθρο εννοιών σημειωτικής που θα προκαλέσει τις υποθέσεις που κάνουμε για το τι συνιστά επικοινωνία, πώς λειτουργεί και γιατί είναι σημαντική.

Είτε διαβάσετε το βιβλίο μονομιάς είτε αναφέρεστε σε αυτό τακτικά, σας προσφέρει πρακτικά παραδείγματα του τρόπου δημιουργίας της ερμηνείας στη σύγχρονη κουλτούρα. Η ιδιόμορφη παρουσίαση θα αρέσει ιδιαίτερα στα δημιουργικά άτομα που θέλουν να αποκτήσουν ευφράδεια στην εικαστική γλώσσα για να εκμεταλλευθούν τις έννοιες αυτές στη δουλειά τους.

Αυτό σημαίνει αυτό. Αυτό σημαίνει εκείνο : σημειωτική : οδηγός χρήσης / Sean Hall, Αθήνα : Δίαυλος, 2010, 176σ. : εικ. ; 24εκ.

Η μουσική στους Έλληνες φιλοσόφους

Σε έναν κατεξοχήν μουσικό πολιτισμό όπως είναι ο αρχαιοελληνικός, η παρουσία της μουσικής είναι έντονη όχι μόνο στις καθημερινές εκδηλώσεις της ζωής αλλά και στη φιλοσοφία. Οι πρώτες αναφορές στη μουσική βρίσκονται στους προσωκρατικούς και ο σχετικός προβληματισμός συνεχίζεται μέχρι τους νεοπλατωνικούς φιλοσόφους.
Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζονται οι απόψεις του Πυθαγόρα και των μαθητών του, που συσχέτισαν για πρώτη φορά τη μουσική με τα μαθηματικά, ακολουθεί ο Πλάτων, στο έργο του οποίου η μουσική κατέχει πρωταρχικό ρόλο, ο Αριστοτέλης, που με την κριτική του δίνει διαφορετικό περιεχόμενο στις θέσεις του Πλάτωνα, και τέλος ο Πλωτίνος, που μας οδηγεί προς τις τελευταίες σελίδες της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας.
Θέματα που εξετάζονται, μεταξύ άλλων, είναι η σημασία της αρμονίας στην αρχαία ελληνική μουσική, ο ρόλος της μουσικής στην εκπαίδευση, η σχέση της μουσικής με την πολιτική και την ηθική, και η διάκριση ανάμεσα στη νοητή και την αισθητική μουσική.

Φιλοσοφία και μουσική : η μουσική στους Πυθαγορείους, τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τον Πλωτίνο / Παύλος Καϊμάκης, Αθήνα : Μεταίχμιο, 2005, 166σ. ; 24εκ.

Το χτίσιμο της οικονομικής σκέψης

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1772 ο Ντέϊβιντ Ρικάρντο. Οι περισσότεροι δεν έχουν ξανακούσει αυτό το όνομα, το έργο του όμως επηρεάζει σημαντικά τις ζωές όλων μας. Πετυχημένος χρηματιστής και αναγνωρισμένος, όσο λίγοι, θεωρητικός της σύγχρονης οικονομικής σκέψης, οι ιδέες του καθορίζουν ακόμα διάφορα πεδία οικονομικών αποφάσεων. Ποιός ήταν όμως; Μήπως ήταν λίγο σαλεμένος και κομπλεξικός, αλλά τόσο πλούσιος ώστε να μπορεί να εξαγοράσει τη θέση του στο ακαδημαϊκό γίγνεσθαι της εποχής του; Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τους προφήτες της σύγχρονης θρησκείας -των οικονομικών-, το βιβλίο που προτείνουμε από την συλλογή της Βιβλιοθήκης  θα σας προσφέρει τη γνώση αυτή με ένα τρόπο μαγευτικό και ευχάριστο.

Οι φιλόσοφοι του οικονομικού κόσμου : η ζωή, οι καιροί και οι ιδέες των μεγάλων οικονομολόγων / Robert L. Heilbroner, Αθήνα : Κριτική, 2000, 473σ. ; 21εκ.

Γραμμένη με συναρπαστικό ύφoς, η ιστoρία αυτή της oικoνoμικής σκέψης αφηγείται συνάμα την επoχή αλλά και τη ζωή και τo χαρακτήρα των μεγάλων διανoητών πoυ αφιερώθηκαν με πάθoς στην ερμηνεία τoυ oικoνoμικoύ γίγνεσθαι της επoχής τoυς, για να κληρoδoτήσoυν στoυς επιγόνoυς τoυς θεωρίες, ιδέες, νόμoυς και κανόνες, όλα όσα συνθέτoυν τo πρoανάκoυσμα τoυ σύγχρoνoυ oικoνoμικoύ πλέγματoς. Χάρη στη γλαφυρή τoυ αφήγηση, τo βιβλίo έμεινε στην επικαιρότητα της επιστήμης και διαβάστηκε από πoλλές γενιές oικoνoμoλόγων.
Aπό τoν Άνταμ Σμιθ και τoν Pικάρντo, η πραγματεία διατρέχει τις επoχές των Oυτoπικών Σoσιαλιστών, τoυ Mαρξ, τoυ Bέμπλεν, τoυ Kέυνς και τoυ Σoυμπέτερ, για να φτάσει στη σύγχρoνη γενιά των oικoνoμoλόγων, κάνoντας ενδιάμεσες αναφoρές στo Mεσαίωνα και την Aναγέννηση, ιχνηλατώντας τoυς νεoτερικoύς στoχασμoύς της κάθε επoχής και συνθέτoντας μια απαράμιλλη, συνoπτική όσo και πλήρη ιστoρία της oικoνoμικής σκέψης.