Μεγάλη Τεσσαρακοστή – συνάντηση Θεού και ανθρώπου

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή για τους Ορθόδοξους χριστιανούς είναι μια πνευματική πορεία οντολογικής κοινωνίας με το Θεό, μια πορεία επιστροφής προς τον Παράδεισο, όχι βέβαια πως όλη η ζωή του Ορθοδόξου χριστιανού δεν είναι μια τέτοια πορεία, αλλά ιδιαίτερα τονίζονται από την Αγία μας Εκκλησία κατ’ αυτήν την περίοδο τα στοιχεία εκείνα της ανθρώπινης υπάρξεως, τα οποία καθιστούν δυνατή αυτήν την κοινωνία. Τα στοιχεία αυτά δεν είναι άλλα από την μετάνοια, την ταπείνωση, την αυτομεμψία, τον αυτοέλεγχο, τη συγγνώμη, την εγκράτεια, την άσκηση, την αγάπη, την επιστροφή τελικά στον Τριαδικό Θεό, που η κοινωνία μαζί Του συνιστά τον όντως Παράδεισο!

Ο Παράδεισος είναι –θα τολμούσαμε να πούμε- το κεκτημένο δικαίωμά μας. Για μας δημιουργήθηκε από τον Θεό, τόσο ως Εδέμ της Παλαιάς Διαθήκης, όσο και ως αιωνιότητα κοινωνίας. Δεν έχει σημασία αν εμείς, από δική μας υπαιτιότητα, βρεθήκαμε εκτός της Εδέμ και συνεχίζοντας την αποτυχημένη πορεία μας τείνουμε διαρκώς να βρεθούμε εκτός της αιωνιότητας. Σημασία έχει ότι το Πάθος του Κυρίου μας, η Ταφή και η Ανάστασή Του είναι η αποκατάσταση της κοινωνίας μας μαζί Του, η θεραπεία της ανυπακοής μας, η πρόσκλησή Του προς εμάς και η φανέρωση της δυνατότητας της επανόδου μας στον Παράδεισο!

Για τον λόγο αυτό η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια νέα πορεία προς την Εδέμ, μια πορεία προς την αποκατάστασή μας, μια πορεία επανεύρεσης του «καθ’ ομοίωσιν» και ταυτόχρονα μια πορεία απαμαυρώσεως του «κατ’ εικόνα». Γιατί η φυσική μας κατάσταση είναι η κοινωνία με τον Θεό. η αμαρτία, η πτώση και η αμαύρωση είναι «παρά φύσιν» κατάσταση για τον άνθρωπο.

Πόσο όμορφα η Αγία μας Εκκλησία περιγράφει την κατάσταση αυτή μέσα από τα λειτουργικά της κείμενα, ιδίως μέσα από το Τριώδιο, το βιβλίο της περιόδου αυτής:

«Εξεβλήθη Αδάμ του Παραδείσου, δια της βρώσεως. διό και καθεζόμενος απέναντι τούτου, ωδύρετο, ολολύζων, ελεεινή τη φωνή, και έλεγεν. Οίμοι, τι πέπονθα ο τάλας εγώ! μίαν εντολήν παρέβην την του Δεσπότου, και των αγαθών παντοίων εστέρημαι. Παράδεισε αγιώτατε, ο δι’ εμε πεφυτευμένος, και δια την Εύαν κεκλεισμένος, ικέτευε τω σε ποιήσαντι, καμέ πλάσαντι, όπως των σων ανθέων πλησθήσωμαι. Διο και προς αυτόν ο Σωτήρ. Το εμόν πλάσμα ου θέλω απολέσθαι, αλλά βούλομαι τούτο σώζεσθαι, και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν. ότι τον ερχόμενον προς με , ου μη εκβάλλω έξω» (Δοξαστικό Αποστίχων του Εσπερινού της Κυριακής της Τυρινής).

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ο ερχομός του Χριστού στη ζωή μας και πάλι. Ο Κύριος δεν θέλει να απολεσθεί κανένας από μας και θυσιάζεται για τον καθέναν από μας. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ταυτόχρονα η μεγάλη συνάντηση Θεού και ανθρώπου, πορεύεται ο Χριστός προς τον πιστό, πορεύεται κι ο πιστός προς τον Χριστό! Εκείνος θυσιάζει τη ζωή του σταυρούμενος, ο άνθρωπος θυσιάζει τον παλαιό εαυτό του σταυρώνοντάς τον! Οικεία τη βουλήσει ο Υιός του Θεού προσφέρεται, οικεία τη βουλήσει καλείται ο άνθρωπος να προσφέρει το θέλημά του, την ζωή του, το είναι του, εν αγάπη!

Πορεία λοιπόν προς τον Παράδεισο η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, πορεία επιστροφής στον Θεό. Κι αυτή η πορεία δεν είναι μόνο του παρελθόντος, αλλά και του παρόντος και του μέλλοντος. Είναι πορεία νυν και αεί προς τον Θεό, πορεία αδιάκοπος. Ακόμα και στο σήμερα που η έννοια του Παραδείσου αντιμετωπίζεται κατά ποικίλους, αλλά και εκτρεπομένους από την εκκλησιαστική αντίληψη των πραγμάτων τρόπους, η πορεία αυτή είναι περισσότερο παρά ποτέ αναγκαία για τον άνθρωπο, διότι ακριβώς είναι η πορεία της σωτηρίας. Και τελικά η σωτηρία είναι το ζητούμενο για τον καθέναν μας, «πάντοτε, νυν και αεί»!

Μεγάλη Τεσσαρακοστή : συνάντηση Θεού και ανθρώπου / Αρχιμανδρίτου Νεκταρίου.Αθήνα : Εκδόσεις Ιεράς Μονής Ανω Ξενιάς, 1999 .191σ. : εικ. ; 21εκ. 

 ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

• Σχετικά με το άρθρο