Το ελληνικό ζήτημα (1797 – 1821 )

Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται το Ελληνικό Ζήτημα κατά την προεπαναστατική περίοδο, κυρίως από πολιτική και διπλωματική πλευρά αλλά και από κοινωνική και πολιτιστική. Πρόκειται, φυσικά, για την επιτάχυνση ορισμένων διαδικασιών που σκοπό είχαν την αποκατάσταση του ελληνικού έθνους, το οποίο τότε ακριβώς προβλήθηκε μετ’ επιτάσεως ως πολιτική και πολιτιστική κοινότητα διακριτή από τους άλλους συνοίκους λαούς της Ορθόδοξης Οικουμένης, η οποία επιζητούσε πλέον την απελευθέρωσή της από το αυθαίρετο καθεστώς του Σουλτάνου και τη δημιουργία εθνικού κράτους. Είναι η εποχή, κατά την οποία όροι όπως Ελλάς και Έλληνες απέκτησαν τη σημερινή τους σημασία και προστέθηκαν ως κριτήριο εθνικής ταυτότητας η ελληνική γλώσσα και παιδεία στην Ορθόδοξη πίστη. Εξετάζονται ακόμη οι αντιπαραθέσεις, κάποτε σκληρές και βίαιες, μεταξύ των νέων φιλελεύθερων και ριζοσπαστικών δυνάμεων με την παροδοσιακή συντηρητική ηγεσία της θεσμοθετημένης εθναρχεύουσας Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, η χρήση του παρελθόντος, μάλιστα δε του αρχαιοελληνικού, για τον καθορισμό του ανακαινιζόμενου ελληνικού έθνους, η προϊούσα ελληνομάθεια μεταξύ των αλλοφώνων συνοίκων λαών της Ορθόδοξης Οικουμένης, καθώς και η αδυναμία του συμβιβασμού των παλαιών προς τα καινά, όπως έγραψε αργότερα ο Μέγας Χαρτοφύλαξ της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, Μανουήλ Γεδεών. Το βιβλίο είναι το δεύτερο της σειράς με γενικό τίτλο “Ιστορία των Νέων Χρόνων”.

Το ελληνικό ζήτημα : (1797-1821) / Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος. Θεσσαλονίκη : University Studio Press, 2011 .110σ. : εικ. ; 24εκ.

Ο Γιάννης Σ. Κολιόπουλος είναι καθηγητής ιστορίας των νεώτερων χρόνων στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι επίσης αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου Αίμου, μέλος της επιστημονικής επιτροπής του Κέντρου Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηριώσεως (ΚΕΠΙΤ) του Μουσείου Μακεδονικού Aγώνος. Κυριότερα έργα του είναι: “Greece and the British Connection, 1935-1941” (1977), (ελληνική μετάφραση: “Η δικτατορία του Μεταξά και ο πόλεμος του ’40”, 2005), “Οι ληστές της Kεντρικής Ελλάδος στα μέσα του 19ου αι.” (2005), “Brigands with a Cause: Brigandage and Irredentism in Modern Greece 1821-1912” (1987), “Λεηλασία φρονημάτων: Το Μακεδονικό Zήτημα την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου 1941-1949”, 2 τόμοι (1994), “Η “πέραν” Ελλάς και οι “άλλοι” Έλληνες. Το σύγχρονο Ελληνικό έθνος και οι ετερόγλωσσοι σύνοικοι Χριστιανοί, 1800-1912″ (2003), “Η “πέραν” Ελλάς και οι “άλλοι” Έλληνες” (2003). Έχει τιμηθεί με το Βραβείο Steven Runciman (1987) και το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (1994). Η εισαγωγή δυτικοευρωπαϊκών θεσμών στην Ελλάδα από τον 18ο αιώνα έως τις μέρες μας και τα βόρεια πολιτισμικά και εθνολογικά όρια των Ελλήνων κατά τους νεώτερους χρόνους αποτελούν τα τρέχοντα ερευνητικά του ενδιαφέροντα.