Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο : Μαρξ και μαρξισμός : 1840-2011

Στα 163 χρόνια που πέρασαν από την έκδοση του “Κεφαλαίου” του Καρλ Μαρξ, η θεωρία που φέρει το όνομά του, ο μαρξισμός, έχει εμπνεύσει και κινητοποιήσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, τα καθεστώτα που εγκαθιδρύθηκαν στο όνομά του και ισχυρίζονταν πως εμπνέονταν από τις ιδέες του κατέρρευσαν, συμπαρασύροντας και τα κομμουνιστικά κινήματα στον δυτικό κόσμο. Οι εξελίξεις αυτές περιόρισαν προσωρινά την απήχηση του Καρλ Μαρξ.
Η τελευταία κρίση όμως του καπιταλισμού, η οποία έχει ήδη σκορπίσει το χάος στην παγκόσμια οικονομία -που τις συνέπειές της βιώνουμε δραματικά και στη χώρα μας-, τον καθιστά σήμερα τραγικά επίκαιρο. Κι αυτό κυρίως επειδή ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλιστικός κόσμος που αναδύθηκε στις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα ήταν αλλόκοτα παρόμοιος με αυτόν που προέβλεπε ο Μαρξ στο “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” και τον τρόπο λειτουργίας του τον ανέλυσε με διορατικότητα: ο καπιταλισμός συνεχώς επεκτείνεται, γίνεται πιο συγκεντρωτικός, γεννάει κρίσεις και αλλοτριώνει ολοένα και περισσότερο τον άνθρωπο. Αναμφίβολα, λοιπόν, ο Μαρξ επανήλθε στο προσκήνιο και σίγουρα θα μας συνοδεύει σε όλη τη μεγάλη διαδρομή του ανθρώπου μέχρι την πραγματική χειραφέτησή του.
Ο καθηγητής Eric Hobsbawm παρουσιάζει εδώ μια συναρπαστική επισκόπηση της ιστορίας του μαρξισμού υπό το φως της σημερινής κρίσης. Διερευνά την εξέλιξη της σκέψης του Καρλ Μαρξ -και του αχώριστου φίλου του Φρίντριχ Ένγκελς- και τις επιρροές της. Εξετάζει τους διανοούμενους μαρξιστές και τα κείμενα-κλειδιά, από την κατάσταση της εργατικής τάξης του Ένγκελς και το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” έως τα “Γράμματα από τη φυλακή” του Γκράμσι, και αναλύει τις θεαματικές ανατροπές του μαρξισμού τα τελευταία 30 τουλάχιστον χρόνια. Εξαιρετικά αιχμηρό, διορατικό και με ευρύτητα πνεύματος, το “Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο” δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι εάν κάποιος στοχαστής άφησε ανεξίτηλο σημάδι στον 20ό αιώνα, αυτός ήταν ο Καρλ Μαρξ, ενώ αποδεικνύεται και ένας σπουδαίος στοχαστής για τον 21ό αιώνα. Όμως ο Μαρξ του 21ου αιώνα θα είναι σίγουρα πολύ διαφορετικός από τον Μαρξ του 20ού.

Πώς να αλλάξουμε τον κόσμο : Μαρξ και μαρξισμός : 1840-2011.Αθήνα : Θεμέλιο, 2011.439σ. ; 24εκ.

145 χρόνια μετά

Καλό μήνα!

Εκδίδεται την 1η Οκτωβρίου του 1867 ο πρώτος τόμος του έργου του Καρλ Μαρξ: “Το Κεφάλαιο” (πηγή: www.sansimera.gr). 145 χρόνια μετά το βιβλίο τυγχάνει καθολικής αναγνώρισης ως ένα από τα 5 καλύτερα συγγράματα για την ανάλυση και την κατανόηση της καπιταλιστικής οικονομίας. Πέρα όμως από ένα επιστημονικό σύγγραμα το βιβλίο αυτό, αλλά κυρίως ο συγγραφέας και η δράση του συνεχίζουν να προκαλούν έριδες, να συγκινούν ή να οργίζουν.

Οι τόμοι του βιβλίου που έχουν εκδοθεί στα ελληνικά βρίσκονται διαθέσιμοι στα ράφια της Δημόσιας βιβλιοθήκης Βέροιας. Ένα ακόμα βιβλίο που θα φροντίσει για μια εισαγωγή στο έργο και τον συγγραφέα του είναι και το εξής:

Francis Wheen: “Μαρξ το κεφάλαιο : η βιογραφία ενός ημιτελούς αριστουργήματος”, Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα, 2006, 169 σελ. 

«Οι φιλόσοφοι έχουν ερμηνεύσει τον κόσμο με διάφορους τρόπους. Το θέμα όμως είναι να τον αλλάξουν», έγραφε ο Καρλ Μαρξ το 1845. Εδώ βρίσκεται η ουσία του “Das Kapital”, αυτής της συναρπαστικής περιγραφής του καινούργιου καπιταλιστικού κόσμου της Βικτοριανής εποχής, οι ιδέες του οποίου έμελλε να επηρεάσουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και να μεταβάλουν τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας. Σε αυτό το βιβλίο ο Francis Wheen αφηγείται με ζωηρές λεπτομέρειες την εικοσάχρονη προσπάθεια του Μαρξ να ολοκληρώσει το ημιτελές αριστούργημα του. Το “Κεφάλαιο” γεννήθηκε σε ένα διαμέρισμα δύο δωματίων στο Σόχο, εν μέσω πολιτικών φιλονικιών και μιας προσωπικής τραγωδίας. Ο πρώτος τόμος δημοσιεύτηκε το 1867, μετά σιωπηρών επαίνων, αλλά μόνο μετά τον θάνατο του Μαρξ θα επηρέαζε σημαντικά στοχαστές, συγγραφείς και επαναστάτες, από τον Τζορτζ Μπέρναρντ Σο ως τον Λένιν.
Ένα ευφυές και καλογραμμένο βιβλίο, που δείχνει ότι, εκτός από μια στεγνή οικονομική πραγματεία, “Το Κεφάλαιο” μπορεί να διαβαστεί σαν ένα γοτθικό μυθιστόρημα, οι ήρωες του οποίου υποδουλώνονται από το τέρας που οι ίδιοι δημιούργησαν: τον καπιταλισμό. Και κάτι άλλο: «όσο υπάρχει καπιταλισμός», λέει ο Wheen, «θα πρέπει πάντα να διαβάσουμε “Το Κεφάλαιο” και φυσικά να προσπαθούμε να το κατανοούμε».

Ετικέτες: Βέροια, Δημόσια Βιβλιοθήκη, Μαρξισμός