Η μουσική των πρώτων αριθμών

Στο σχολείο μάθαμε ότι πρώτος αριθμός είναι εκείνος που διαιρείται (ακριβώς) μόνο με τη μονάδα και με τον ίδιο του τον εαυτό. Εκείνο που δεν μάθαμε είναι ότι οι πρώτοι αριθμοί, ταυτίζονται με το πιο βασανιστικό μυστήριο που προσπαθεί να εξιχνιάσει η ανθρώπινη γνώση.

330 π.Χ.: ο Ευκλείδης, στα Στοιχεία του, αποδεικνύει ότι οι πρώτοι αριθμοί είναι άπειροι, ρίχνοντας το γάντι στους μαθηματικούς των επόμενων αιώνων. Πού βρίσκεται η πρότυπη μορφή (το καλούπι) που παράγει αυτούς τους αριθμούς; Ποιος είναι ο επόμενος;

1859, Ακαδημία του Βερολίνου: ο γερμανός μαθηματικός Μπέρναρντ Ρίμαν, παρουσιάζει μια πραγματεία που αφορά το μυστήριο των πρώτων αριθμών. Η Υπόθεσή του υπόσχεται τη λύση του αρχετυπικού γρίφου. Όμως, λίγο αργότερα, ο Ρίμαν πεθαίνει. Την επόμενη ημέρα, η σπιτονοικοκυρά του (που σίγουρα δεν άντεχε άλλο την υποχόνδρια ιδιοφυία του μεγάλου μαθηματικού) καθαρίζει το σπίτι, και παραδίδει στη φωτιά όλα τα προσωπικά χαρτιά του με εκείνες τις αλλόκοτες σημειώσεις.

2005: η Υπόθεση του Ρίμαν αποτελεί ακόμη την υπ’ αριθμόν ένα μονομανία των κορυφαίων μαθηματικών. Θεωρείται πολύ πιο δύσκολη και αναμφίβολα πιο σημαντική από το Τελευταίο Θεώρημα του Φερμά. Η απόδειξή της θα κλονίσει την ασφάλεια στις τραπεζικές συναλλαγές και στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Θα επιφέρει κοσμογονικές συνέπειες στην εξέλιξη της επιστήμης, καθώς οι πρώτοι αριθμοί βρίσκονται στο σημείο συνάντησης της Κβαντομηχανικής και της Θεωρίας του Χάους, καθορίζοντας το μέλλον της Πληροφορικής.

Διψασμένοι για γνώση, εκκεντρικοί -πλην όμως λαμπροί- επιστήμονες, οδηγούνται άλλοι στην τρέλα και άλλοι στη δόξα. Η Μουσική των πρώτων αριθμών -μια αυθεντική μαθηματική περιπέτεια- αφηγείται την εκστρατεία για την ανακάλυψη του ιερού δισκοπότηρου των Μαθηματικών.

Η μουσική των πρώτων αριθμών / Marcus Du Satoy.Αθήνα : Τραυλός, 2005 .526σ. ; 21εκ.  

ΘΕΩΡΙΑ ΟΜΑΔΩΝ ( MARCUS DU SAUTOY )

Ο Marcus du Sautoy κάνει ξανά την εμφάνισή του με ένα πρωτοποριακό βιβλίο, μια λαμπρή
περιήγηση σε ένα από τα πλέον εντυπωσιακά πεδία των σύγχρονων μαθηματικών: τη Θεωρία Ομάδων.

O καθηγητής du Sautoy δείχνει ανάγλυφα την έξαψη και τη γοητεία που κρύβονται στην αφηρημένη ομορφιά της «σύγχρονης» συμμετρίας, στη χαρτογράφηση του μαθηματικού κόσμου, και στον αγώνα για την εξιχνίαση προτύπων χάρη στα οποία εμφανίζονται οι πρώτοι αριθμοί.

Το βιβλίο είναι ένας δυναμικός συνδυασμός πλούσιας ιστορικής διήγησης, μαθηματικής καινοτομίας, και αυτοβιογραφικών στοιχείων. Το πρόβλημα των πρώτων αριθμών παραμένει ανεπίλυτο – ο αγώνας των μαθηματικών για την αποκωδικοποίηση της εμφάνισής τους, αυτή τη φορά περνά μέσα από τις Ομάδες Συμμετρίας.

Ο Marcus du Sautoy είναι ένας μοναδικός storyteller. Με αξιοθαύμαστη συγγραφική ικανότητα καταφέρνει μια εκπληκτική ισορροπία ανάμεσα στα «σκληρά» μαθηματικά και τη διήγηση μιας περιπέτειας που, συχνά, κόβει την ανάσα.

Ποιος ερωτοχτυπημένος μαθηματικός ανακάλυψε, λίγο πριν από τη μοιραία μονομαχία με τον αντίζηλό του, τη Θεωρία Ομάδων;
Ποιος ρακένδυτος ιδιοφυής μαθηματικός της Θεωρίας Αριθμών τιμήθηκε με το Μετάλλιο Φιλντς για την πιο εντυπωσιακή ανακάλυψη -το αποκορύφωμα της μαεστρίας- των σημερινών Μαθηματικών;
Πώς συνδέονται η Υπόθεση Ρίμαν και η συνάρτηση ζ με μια γιγάντια συμμετρική «χιονονιφάδα» την οποία βλέπουμε μόνο όταν φτάσουμε στο χώρο των 196.883 διαστάσεων;
Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την καθημερινότητά μας;

Η θεωρία χορδών, «το πείραμα του αιώνα» στο CERN, η δομή του Σύμπαντος, οι επενδύσεις για τα τεχνολογικά επιτεύγματα του αύριο, η λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου, ακόμη και τα εμβόλια κατά των ιώσεων,… όλα «κρύβουν» μέσα τους τα μαθηματικά της συμμετρίας και τους πρώτους αριθμούς.

Από πολλές απόψεις πρόκειται για ένα υπέροχο ανάγνωσμα: ο συγγραφέας εξηγεί με απόλυτα κατανοητό τρόπο τις εντυπωσιακές έννοιες της θεωρίας ομάδων – διηγείται την καθημερινή μαθηματική του πραγματικότητα, και τις απίθανες επιστημονικές συναντήσεις του με τους υπόλοιπους ιδιοφυείς, εκκεντρικούς του «σιναφιού» του (πολλοί από τους οποίους πάσχουν από το σύνδρομο Άσπεργκερ)- συσχετίζει τα μαθηματικά της συμμετρίας με την εφαρμογή τους στην
τεχνολογία της εποχής μας (από την ολοένα μεγαλύτερη αποθήκευση δεδομένων σε ένα CD μέχρι την έρευνα για αποφυγή παρεμβολών στις συνομιλίες μας μέσω κινητών).

Τέλος, από ένα τέτοιο έργο δεν θα μπορούσε να λείπει μια συνοπτική ιστορία της συμμετρίας, δοσμένη μέσα από τις απίστευτες περιπέτειες του Ταρτάλια, του Γκαλουά, του Κοσί, του Άμπελ, του Λι, και τόσων άλλων πρωτοπόρων που θεμελίωσαν τα μαθηματικά των Ομάδων Συμμετρίας.

[tags]Βέροια, Βιβλιοθήκη Βέροιας, Μαθηματικά, θεωρία ομάδων , αριθμοί [/tags]