Ξένοι περιηγητές στη Θεσσαλονίκη και το Άγιον Όρος

Η πόλη της Θεσσαλονίκης και το Άγιον Όρος υπήρξαν και παραμένουν πόλος έλξης για πολλούς περιηγητές. Διαφορετικού είδους ενδιαφέροντα τράβηξαν σ’ αυτούς τους προορισμούς τους νεώτερους Οδυσσείς, που κατευθύνονται προς τα εδώ με στόχο δύο πολιτιστικά στοιχεία, ορόσημα για την Οικουμένη, που επηρέασαν σημαντικά τον παγκόσμιο πολιτισμό. Τα στοιχεία αυτά είναι ο Ελληνισμός και ο Χριστιανισμός.Το ταξίδι και το βιβλίο φέρνουν τον άνθρωπο πιο κοντά στη γνώση μιας άλλης εποχής ή μιας άλλης περιοχής, όπως έψαλλε και ο Όμηρος, που, μεταξύ πολλών άλλων, αντιλήφθηκε και την σημασία της επικοινωνίας για τον άνθρωπο, αφού λέει για τον Οδυσσέα ότι “Πολλών ανθρώπων είδεν άστεα και νόον έγνω”. Όπως στην εποχή του Οδυσσέα, έτσι και στην νεώτερη εποχή η γνωριμία με το ξένο, η κατανόηση, η κατάκτηση και η ένταξή του μέσα στη γενικότερη κοσμοθεωρία και τους σκοπούς του ταξιδιώτη, προϋποθέτουν άτομα με υψηλή ευφυΐα και απαλλαγμένα από κάθε είδους συμπλέγματα και προκαταλήψεις. Ένας συνεπής διαφωτισμός και όχι ένας ευκαιριακός, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια ολοκληρωμένη και αντικειμενική ακτινογραφία μιας εποχής ή ενός έθνους… Αναφορικά με τη δομή του σύνθετου έργου, το βασικό κορμό του αποτελούν τα σχετικά κείμενα του Jacob Philipp Fallmerayer, ο οποίος βρέθηκε στο χώρο αναφοράς μας σε διαφορετικές στιγμές από το 1838 έως το 1842. 

Ξένοι περιηγητές στη Θεσσαλονίκη και το Αγιον Ορος : από το 1550 έως το 1892 : Belon 1550, Cousinery 1798, Leake 1806, Tafel 1838, Barth 1839, Fallmerayer 1838-1841, Hahn 1855, Kern 1892 κ.α. / Σάββας Μαυρίδης / Carla Primavera-Μαυρίδου. Θεσσαλονίκη : Κυριακίδη Αφοί, 2005. 340σ. : εικ. ; 25εκ

Ο Σάββας Μαυρίδης σπούδασε Κοινωνικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Φραγκφούρτης. Από το ακαδημαϊκό έτος 1987 – 1988, διδάσκει στο Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης. Δημοσίευσε πολλές μελέτες κοινωνικοπολιτικού και πολιτιστικού περιεχομένου στα ελληνικά και γερμανικά και εργάστηκε, παράλληλα με το Τ.Ε.Ι., στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ3, ως παραγωγός λαογραφικής ποντιακής εκπομπής, με τίτλο “Αναστορώ τα παλαιά”, από το 1995 έως το 2005. Συμμετείχε στη συγγραφή της “Εγκυκλοπαίδειας Ποντιακού Ελληνισμού”, Μαλλιαρής Παιδεία, Θεσσαλονίκη 1990 και της “Παιδαγωγικής Ψυχολογικής Εγκυκλοπαίδειας”, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Αθήνα 1993. Δημοσίευσε επιστημονικές μελέτες στα ελληνικά, αγγλικά και γερμανικά, σε επιστημονικά περιοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού και έλαβε μέρος, σε πολλά επιστημονικά συνέδρια ως εισηγητής.

Θεσσαλονίκη 1899

Καλημέρα σας και καλή εβδομάδα να έχουμε.

Στο γύρισμα του 20ού αιώνα ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης αντιμετώπισε την πρόκληση του εκσυγχρονισμού. Τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες δεν καλύπτονταν πλέον από την παραδοσιακή γνώση και εμπειρία. Η αυτοβιογραφία του γιατρού Μ. Γιοέλ, που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στη μεγαλύτερη τοπική ισπανοεβραϊκή εφημερίδα “La Action” (“Η Δράση”) μεταξύ του Απριλίου και του Μαΐου 1938, είναι μια πρωτότυπη πηγή που συμπυκνώνει τις αλλαγές που έγιναν στον ιδιωτικό και τον δημόσιο βίο. Ο γιατρός Γιοέλ περιγράφει γλαφυρά και με εξαιρετικό χιούμορ τις παλινδρομήσεις που παρατηρούνται μεταξύ του σύγχρονου και του παραδοσιακού τρόπου ζωής στους τομείς της κοινωνικής και της εκπαιδευτικής πολιτικής, της εργασίας, της οικογένειας, της υγείας και ιδιαίτερα στην άσκηση της ιατρικής.

Ο συγγραφέας αφηγείται τα φοιτητικά του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη και το Παρίσι, όπου είχε σπουδάσει προτού επιστρέψει στην πόλη του ως διπλωματούχος γυναικολόγος. Ήταν επομένως σε θέση να κάνει τη σύγκριση με τις παλαιότερες πρακτικές, αλλά και με τη Δύση και την Ανατολή. Η επιλογή του να γράψει την αυτοβιογραφία του στην τοπική ισπανοεβραϊκή γλώσσα αποκαλύπτει τα ενδιαφέροντα των συγχρόνων αναγνωστών της εφημερίδας του, τους κώδικες επικοινωνίας και παράλληλα μας επιτρέπει να παρακολουθήσουμε την εκσυγχρονιστική πορεία της εβραϊκής κοινωνίας της Θεσσαλονίκης.

Οι αναμνήσεις του γιατρού Μ. Γιοέλ : μία αυτοβιογραφική πηγή για την κοινωνική αλλαγή στη Θεσσαλονίκη στην αυγή του 20ού αιώνα / Μέϊρ Γιοέλ, Αθήνα : Πατάκης, 2012, 164σ. : εικ. ; 21εκ.

Η μεγάλη πυρκαγιά

Η 5η Αυγούστου 1917 σημάδεψε έντονα τη νεότερη ιστορία της Θεσσαλονίκης με τη μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης.
Η πυρκαγιά διήρκεσε τρεις μέρες και κατέστρεψε το τμήμα της πόλης που εκτείνεται από την πλατεία Δημοκρατίας (Βαρδάρι – πρώην Mεταξά) μέχρι το Ιπποδρόμιο και από την οδό Κασσάνδρου μέχρι την παλιά παραλία, ενώ τα ερείπιά της κάπνιζαν για δεκαπέντε μέρες. Το αποτέλεσμα ήταν να νεκρώσει η πόλη, με εξαίρεση μια περιοχή γύρω από τον Λευκό Πύργο, που διασώθηκε διατηρώντας το χρώμα της.
Από την πυρκαγιά της 5ης Αυγούστου του 1917 καταστράφηκαν ολοσχερώς 9.500 κτίσματα, ενώ 73.000 κάτοικοι της πόλης έμειναν άστεγοι.

Ανάμεσα στα κτίρια που καταστράφηκαν από την πυρκαγιά ήταν το ταχυδρομείο, το τηλεγραφείο, το δημαρχείο, τα γραφεία των εταιρειών ύδρευσης και φωταερίου, το βελγικό προξενείο, η Οθωμανική Τράπεζα, το ελληνικό γηροκομείο, τα φημισμένα καταστήματα Τίρριγκ, Μάγερ, Μπον Μαρσέ και Orosdi, τα ξενοδοχεία Imperial, Ρώμη, Hotel dʼ Anglettere, Splendid, τα βιβλιοπωλεία Μόλχο και Τριανταφύλλου, το ζαχαροπλαστείο Φλόκα, καφενεία, κινηματογράφοι, γραφεία και εγκαταστάσεις εφημερίδων.

Καταστράφηκαν ακόμη πολλά μνημεία της πόλης όπως ο ναός του Αγίου Δημητρίου, ο ναός του Αγίου Νικολάου, η μονή Αγίας Θεοδώρας, τζαμιά και συναγωγές. Γενικά, διασώθηκαν μόνο τα λιθόκτιστα κτίρια, ενώ καταστράφηκαν ολοσχερώς τα κτίσματα από τσατμάδες, ξύλο και άλλες πρόχειρες κατασκευές.
Το τμήμα της πόλης που καταστράφηκε από την πυρκαγιά επικράτησε να λέγεται “πυρίκαυστος ζώνη” ή απλώς “πυρίκαυστος”. (διαβάστε την συνέχεια του άρθρου του Σ. Σιμιτζή στην εφ. Μακεδονία)

Το χρονικό της μεγάλης πυρκαγιάς : Θεσσαλονίκη, Αύγουστος 1917 / Αλέκα Καραδήμου Γερόλυμπου, Θεσσαλονίκη : University Studio Press A.E., 2002, 120σ. ; 21εκ.

Χρειαζόμαστε τις Βιβλιοθήκες σήμερα;

Διαβάστε την παρέμβαση ( 45kb ) του διευθυντή της Βιβλιοθήκης κ. Γιάννη Τροχόπουλου στο στρογγυλό τραπέζι που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της ημερίδας για τις ελληνικές βιβλιοθήκες κατά τη διάρκεια της Διεθνούς έκθεσης Βιβλίου, την Παρασκευή 29 Μαΐου του 2009.

Σχετικοί δικτυακοί τόποι : ΕΚΕΒΙ, Διεθνής Εκθεση Βιβλίου[tags]Βέροια, Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας, Διεθνής Έκθεση Βιβλίου, ΘΕσσαλονίκη, Βιβλιοθήκες, ΕΚΕΒΙ[/tags]