Ένα παιδί μεγαλώνει σε χρόνια δίσεκτα

Ολιγοσέλιδο, αλλά ιδιαίτερα πυκνό το πεζογράφημα του κύπριου ποιητή Λεύκιου Ζαφειρίου. Με γλώσσα κοφτή, ακριβή ο συγγραφέας περιγράφει τη ζωή στην Κύπρο από το 1953 έως το 1964 από την πλευρά ενός μικρού παιδιού που μεγαλώνει σε αντίξοες συνθήκες. Πρόκειται για χρόνια δίσεκτα: ο κόσμος αγωνίζεται να αποτινάξει τον αγγλικό ζυγό, οι έριδες μεταξύ των δύο κοινοτήτων εντείνονται, συχνά υποθαλπόμενες από τους αποικιοκράτες, αλλά η Κύπρος αποκτά την επίφοβη ανεξαρτησία της.

Η πρώτη παράγραφος συνοψίζει αποσπασματικά το περιεχόμενο του βιβλίου: «…Δημοτικό άρρωστος, φεύγω απ’ το σχολείο… Παιδική Στέγη, κλαίω ασταμάτητα… Ένα αυτοκίνητο αρπάζει φωτιά· εκείνη την ώρα κάθουμαι κάτω απ’ τη φοινικιά. Σε λίγο ακούγονται φωνές, οι μαθητές σε διαδήλωση…» Ο αναγνώστης εισάγεται βαθμιαία στα εξιστορούμενα γεγονότα: οι επόμενες παράγραφοι ακολουθούν μια εξίσου ελλειπτική αφήγηση, με συχνές και ενίοτε μη γραμμικές αναδρομές σε προγενέστερα γεγονότα (προσωπικά ή συλλογικά). Σαν μέσα από το φωτογραφικό λεύκωμα της μνήμης, ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής – πρωταγωνιστής ξετυλίγει συνοπτικά, ιμπρεσιονιστικά θαρρείς, τις στιγμές που συντάραξαν τον ίδιο, την οικογένειά του, τον τόπο του. Κεντρικό ρόλο στην ιστορία έχει η νεαρή μητέρα του αφηγητή· η παρουσία της και, αργότερα, η απουσία της στοιχειώνει απ’ άκρου εις άκρον το κείμενο.

(απόσπασμα από κριτική παρουσίαση του βιβλίου από την Λ. Εξαρχοπούλου)

Οι συμμορίτες / Λεύκιος Ζαφειρίου, Αθήνα : Γαβριηλίδης, 2009, 101σ. ; 20εκ.

Κύπρος: σύντομα μαθήματα ευρωπαϊκής ιστορίας

Ωραίος τόπος η Κύπρος. Νωρίς το κατάλαβαν οι άνθρωποι, από το 7000 π.Χ. υπάρχουν ίχνη οικισμών. Έχουν δει τα βουνά και τ’ ακρογιάλια του νησιού όλο το φάσμα των ανθρώπινων συμπεριφορών, και η γνώση αυτής της ιστορίας μπορεί να μας δώσει δύναμη για το μέλλον. Τρεις φορές αποτέλεσε το νησί αντικείμενο αγοραπωλησίας στο παρελθόν, και τις τρεις φορές από επηρμένους φορείς του ευρωπαϊκού πνεύματος. Το 1191 ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος της Αγγλίας, στο δρόμο για την Ιερουσαλήμ κατακτά την Κύπρο νικώντας τον Ισαάκιο Δούκα Κομνηνό. Σύντομα την πουλά, αφού την λεηλάτησε, στο “Τάγμα των Ιπποτών του Ναού” (Ναΐτες) έναντι 100.000 δηναρίων, 40.000 προκαταβολή και τα άλλα σε δόσεις. Ετούτοι σφάζουν και ξανασφάζουν, αλλά οι Κύπριοι δεν τους ανέχονται με τίποτα. Οι Ναΐτες επιστρέφουν το νησί στον Λεοντόκαρδο, χάνοντας την προκαταβολή, κι αυτός βρίσκει νέο αγοραστή στην ίδια τιμή των 100.000 δηναρίων: τον Γκυ Λουζινιάν εκ βορειοδυτικής Γαλλίας, του οποίου η ηγεμονία κρατά μέχρι το 1489 και την (δωρεάν) παραχώρηση της εξουσίας στους Βενετούς. Το 1571 την Κύπρο κατακτούν οι Οθωμανοί. Μετά 3 αιώνες, το 1878 οι Άγγλοι “νοικιάζουν” την εξουσία της νήσου από τους Οθωμανούς έναντι του ετήσιου ποσού των 92.799 αγγλικών λιρών, 11 σελίνια και 3 πέννες. Άραγε τώρα για πόσο θα πουληθεί το νησί; Θα μάθουμε σε 30 χρόνια.

Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας : με αναδρομή στη ζωή της μεγαλονήσου στο διάβα των χιλιετιών / Παύλος Ν. Τζερμιάς, Αθήνα : Libro, 2001, 706σ. ; 21εκ.

Το 1991 κυκλοφόρησε στη Γερμανία το βιβλίο του κορυφαίου Έλληνα επιστήμονα Παύλου Ν. Τζερμιά Geschichte der Republik Zypern. Το έργο αυτό γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Το 1995 βγήκε δεύτερη (επαυξημένη και ενημερωμένη) έκδοση του βιβλίου. Το 1998 κυκλοφόρησε τρίτη έκδοση, επίσης επαυξημένη και ενημερωμένη. Επιφανείς πολιτικοί επιστήμονες και ιστορικοί εξαίρουν την επιστημονική ακρίβεια, την κριτική θεώρηση και την αντικειμενικότητα του συγγράμματος. Για το ογκώδες έργο του (“το εξόχως αναδεικνύον τα δίκαια της πολυπαθούς ταύτης νήσου”) η Ακαδημία Αθηνών ετίμησε τον Παύλο Τζερμιά με βραβείο. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τώρα το έργο του στο ελληνόγλωσσο κοινό σε δική του μετάφραση, ανάπλαση και ενημερωτική συμπλήρωση του πρωτοτύπου. Η ανεξαρτησία της Κύπρου ανακηρύχτηκε στις 16 Αυγούστου 1960. Το μεγαλύτερο μέρος των αναπτύξεων του Παύλου Τζερμιά αναφέρεται συνεπώς στα γεγονότα από τότε μέχρι σήμερα. Όμως ο συγγραφέας αφιερώνει πολλές σελίδες και στην ιστορική εξέλιξη της μεγαλονήσου από την αρχαιότητα μέχρι τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το βιβλίο αποτελεί ταυτόχρονα και μιαν Ιστορία του Κυπριακού. Ο Παύλος Τζερμιάς κάνει εύστοχη κριτική της μονόπλευρης αποσχιστικής πολιτικής της Άγκυρας και των “τοποτηρητών” της στην Κύπρο.

Κύπρος : ιστορία, προβλήματα και αγώνες του λαού της / Επιμέλεια Γιώργος Τενεκίδης, Γιάννος Κρανιδιώτης, 2η εκδ., Αθήνα : Εστία, 2000, 662σ. ; 21εκ.

H συνθετική αυτή εργασία αποκτά ιδιαίτερη σημασία όταν αναλογιστούμε τη βαθιά συνάρτηση που έχει το Kυπριακό με τη γενικότερη πολιτική και εθνική ζωή της Eλλάδας και το σημαντικό βαθμό στον οποίο επηρεάζει τις εσωτερικές εξελίξεις και τις διεθνείς γενικά σχέσεις αυτής της χώρας. Στην έρευνά μας αυτή βασικός αξιολογικός παράγοντας υπήρξαν τα ιστορικά δεδομένα, οι διεθνείς αρχές και το διεθνές δίκαιο. Mια από τις πρώτες διαπιστώσεις στην οποία, με βάση τις αρχές αυτές, μπορούμε πέρα από κάθε αμφιβολία να καταλήξουμε είναι ότι η τρισχιλιετής παράδοση του κυπριακού λαού αποτελεί μια από τις συνεχείς ιστορικές ενότητες και αποδεικνύει τις βαθιές ρίζες του ελληνισμού στον ιστορικό χώρο της Aνατολικής Mεσογείου. Tο γεγονός αυτό αποδεικνύουν επιστημονικά και οι κατά μέρος μελέτες του τόμου αυτού, που παρακολουθούν την πορεία του κυπριακού λαού από την Aρχαιότητα, και στη συνέχεια μέσα από το Bυζάντιο, τη Φραγκοκρατία, την Eνετοκρατία και την τουρκική και βρετανική κατοχή, μέχρι σήμερα. Ξεχωριστή έμφαση δίδεται στα γεγονότα των τριων τελευταίων δεκαετιών, ιδιαίτερα στο πραξικόπημα της 15ης Iουλίου 1974 και τη διεθνή εναντίον της Kύπρου συνωμοσία, που οδήγησαν στην τουρκική εισβολή, την αποδυνάμωση της Kυπριακής Πολιτείας και την υποδούλωσή της στα στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα τρίτων. Πιστεύουμε πως η έκδοσή μας αυτή θα συμβάλει στον εμπλουτισμό της γενικότερης βιβλιογραφίας γύρω από το Kυπριακό και θα αποτελέσει αξιόλογο βοήθημα για τον μελλοντικό μελετητή και επιστήμονα.

Γιώργος Τενεκίδης – Γιάννος Κρανιδιώτης [Aποσπάσματα από τον Πρόλογο της πρώτης έκδοσης (1981)]

Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΕ ΠΑΓΙΔΑ

Επειδή ως γνωστόν η ιστορία επαναλαμβάνεται, σε κάθε ευκαιρία που έχουμε πρέπει να τη μελετάμε να την αναλύουμε. Πάντα πρέπει να μαθαίνουμε…

Ένα βιβλίο χρήσιμο που αφορά την κυπριακό πρόβλημα είναι αυτό του Δημήτρη Κωνσταντόπουλου.

Αριστερός ή δεξιός, εργάτης ή αστός, κομουνιστής ή ενωτικός, ο Έλληνας της Κύπρου, ο πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας έσωσε το κράτος του τον Απρίλιο του 2004 ψηφίζοντας «όχι» στο Σχέδιο Ανάν. Έσωσε τη βασική προϋπόθεση της δικής του ελευθερίας και ύπαρξης και την Ελλάδα από τις συνέπειες δεύτερης συμφωνίας, πολύ χειρότερης από της Ζυρίχης και του Λονδίνου.
Το Σχέδιο Ανάν ήταν το χειρότερο Σύνταγμα της παγκόσμιας ιστορίας, η πρώτη εφαρμογή παγκοσμίως των ιδεών του ναζιστή φιλοσόφου Καρλ Σμιτ. Μετέτρεπε την πλειοψηφία του πληθυσμού σε μειοψηφία στα όργανα λήψης των αποφάσεων, κατέλυε την Κυπριακή Δημοκρατία, δημιουργούσε προτεκτοράτο «τριών ξένων δικαστών και τριών ξένων στρατών». Άδικο και παράλογο, είχε εγγράψει στους κανόνες μια εθνοτική σύρραξη τύπου Βοσνίας ή Κοσόβου, αν όχι το τέλος, μακροπρόθεσμα, της ελληνικής παρουσίας στην Κύπρο, όπως η Ζυρίχη προγραμμάτισε, με τους κανόνες της, τις ταραχές του 1964, την εισβολή του 1974. Ασαφές, προετοίμαζε την αδικία για τους Ελληνοκύπριους, πλειοψηφία μεν του πληθυσμού, το πιο αδύναμο όμως μέρος της διαμάχης.
Η διάσπαση της κυπριακής κεντροαριστεράς, δύναμης που εξέφρασε και υπεράσπισε το «όχι», η αντιπαράθεση των ταυτοτήτων του (απειλούμενου, όχι απειλούντος) έθνους και της αριστεράς (κοινωνίας), απειλεί πάλι με καταστροφή την Κυπριακή Δημοκρατία και την κυπριακή αριστερά. Τέτοιες διασπάσεις αντανακλούν δομικά προβλήματα του ελληνικού χώρου, προηγήθηκαν και προανήγγειλαν, στη νεοελληνική ιστορία, μεγάλες εθνικές και κοινωνικές καταστροφές.

Το βιβλίο υπάρχει στη βιβλιοθήκη όπως επίσης και πολλά άλλα γύρω από την ιστορία της κύπρου και το κυπριακό πρόβλημα.

• 1974: Το άγνωστο παρασκήνιο της τουρκικής εισβολής του Δρουσιώτη Μακάριου, εκδόσεις Αλφάδι
• Το κυπριακό πρόβλημα  1947-2004:από την ένωση στη διχοτόμηση του Ηρακλείδη Αλέξη, εκδόσεις Σιδέρη
• Το κυπριακό πρόβλημα: η ανάμειξη του ΟΗΕ και οι ξένες επεμβάσεις στην Κύπρο του Κρανιδιώτη Γιάννη, εκδόσεις Θεμέλιο
• Ο αγώνας της ΕΟΚΑ μέσα από τον κυπριακό τύπο, Έκδοση   Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών
• Κρίσιμες ώρες του Μπίτσιου Δημήτρη, εκδόσεις Εστία
• Η άλλη όψη μιας εθνικής δοκιμασίας: Κείμενα πολιτικής κριτικής του Κολυδιώτη Δημήτρη, εκδόσεις Γνώση
• Κύπρος: το αδιέξοδο των εθνικισμών του Kizilyurek Niyazi, εκδόσεις Μαύρη Λίστα
• Ο διαμελισμός της Κύπρου: η γεωπολιτική ενός διχασμένου νησιού του Blanc Pierre, εκδόσεις Ολκός

[tags] Βέροια, Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας, Κύπρος, Κυπριακό, Σχέδιο Ανάν [/tags]

Μάριος Τόκας

Γεννημένος στη Λεμεσό της Κύπρου ο Μάριος Τόκας αγαπούσε πολύ τη μουσική και τους ανθρώπους.

Μορφή ευγενική και με πηγαίο ταλέντο, από μαθητής γυμνασίου άρχισε να συνθέτει και για πάνω από τριάντα χρόνια πρωταγωνίστησε στην ελληνική μουσική σκηνή γράφοντας δεκάδες τραγούδια που έγιναν μεγάλες επιτυχίες: «Αννούλα του χιονιά», «Σαν τρελό φορτηγό», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Εξαρτάται», «Ελα κρυφά, έλα λαθραία», «Σ αναζητώ στη Σαλονίκη», «Μια στάση εδώ» τα οποία τραγουθήθηκαν από όλα τα γνωστά ονόματα του ελληνικού τραγουδιού.

Αγωνίστηκε μέσα από τη μουσική του για τη λευτεριά της Κύπρου και εμπνεύστηκε από τους αγώνες του λαού του με αποκορύφωμα τη μελοποίηση, με μεγάλη επιτυχία, του ποιήματος της τουρκοκύπριας ποιήτριας Νεσιέ Γιασίν “Η δική μου πατρίδα έχει μοιραστεί στα δυο”.

Ο Μάριος Τόκας θα ζει για πάντα μέσα από τις αξέχαστες καλλιτεχνικές δημιουργίες του, που άγγιξαν τις καρδιές όλων μας.
Αφήνει πίσω του ένα πλούσιο έργο. Με τη δική του ευαισθησία και τη μουσική του προσέφερε αυτό που αγάπησε. Θα τον θυμόμαστε πάντα».

[tags]Βέροια, Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας, Μουσική ελληνική, Συνθέτες έλληνες, Μάριος Τόκας, Κύπρος, Καλλιτέχνες έλληνες[/tags]