ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ

Δὲν εἶναι ἡ πρώτη φορὰ ποὺ διεξάγεται στὸν τόπο μας θεολογικὴ συζήτηση γύρω ἀπὸ τὸ θέμα τῆς σχέσης Ὀρθοδοξίας καὶ Ἑλληνισμοῦ. Πλῆθος εἶναι οἱ σχετικὲς μελέτες, ἀφοῦ, ὅπως εἶναι τοῖς πᾶσι γνωστό, τοῦτο ἀποτελεῖ προσφιλὲς θέμα συζήτησης μεταξὺ τῶν θεολόγων καὶ ἐν γένει τῶν ἀνθρώπων τῆς Ἐκκλησίας. Μοιάζει νὰ μὴν ὑπάρχει, μάλιστα, Ἕλληνας θεολόγος τῆς παλαιότερης ἢ καὶ τῆς νεώτερης γενιᾶς, ποὺ νὰ μὴν ἀσχολήθηκε μὲ τὸ θέμα «Ὀρθοδοξία καὶ Ἑλληνισμός-Ὀρθοδοξία καὶ νεοελληνικὴ ταυτότητα», ὑπερασπιζόμενος συνήθως, ἀμυντικῷ τῷ τρόπῳ, αὐτὴν τὴν προνομιακὴ σχέση ἀπὸ ἔξωθεν ἐπιθέσεις. Αὐτὴ ἡ ἀμυντικὴ στάση μοιάζει σιγὰ-σιγὰ νὰ ἐγκαταλείπεται καὶ νὰ ὑπερβαίνεται τὰ τελευταῖα χρόνια, καθὼς ὅλο καὶ πιὸ συχνὰ βλέπουν τὸ φῶς τῆς δημοσιότητας θεολογικὰ κείμενα καὶ μελέτες ποὺ ἐξετάζουν τὴ σχέση Ἐκκλησίας καὶ ἔθνους, Ὀρθοδοξίας καὶ Ἑλληνισμοῦ, ὑπὸ τὸ φῶς πρωτίστως θεολογικῶν κριτηρίων καὶ ὄχι ἐθνικῶν σκοπιμοτήτων καὶ στοχεύσεων. Ἡ ἑλληνική, βέβαια, Ὀρθοδοξία ἔχει ἀκόμη πολὺ δρόμο νὰ διανύσει μέχρις ὅτου φτάσει νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὸ σύνδρομο τοῦ ἑλληνοκεντρισμοῦ καὶ τοῦ ἐπαρχιακοῦ τύπου ἐπηρμένου θρησκευτικοῦ ἐθνικισμοῦ, ποὺ καὶ τὴ θεολογική της μαρτυρία ἀλλοιώνουν καὶ τὴν ἐμποδίζουν νὰ συμμετάσχει ἰσότιμα καὶ δημιουργικὰ στὸν αἰώνα ποὺ ζοῦμε, καὶ ὄχι νὰ ἀναπολεῖ νοσταλγικὰ ξεπερασμένες ἀμετάκλητα ἀπὸ τὴν Ἱστορία ἐποχές.

O Παντελής Λ. Kαλαϊτζίδης γεννήθηκε το 1961 στη Θεσσαλονίκη και έλαβε το πτυχίο της Θεολογικής Σχολής του A.Π.Θ. το 1984. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην αρχαία φιλοσοφία, τη δυτική μεσαιωνική φιλοσοφία και τη συστηματική θεολογία, στην ?cole Pratique des Hautes ?tudes, στο Φιλοσοφικό Tμήμα του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Paris IV) και στο Institut Catholique de Paris. Aπό τον Oκτώβριο του 2000 είναι υπεύθυνος προγράμματος της Aκαδημίας Θεολογικών Σπουδών της I. Mητροπόλεως Δημητριάδος, ενώ τον Iούλιο του 2003 εξελέγη πάρεδρος επί θητεία του Παιδαγωγικού Iνστιτούτου με αντικείμενο την επιμόρφωση και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, αναλαμβάνοντας καθήκοντα τον Iανουάριο του 2004. Kατά το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2005-06 ήταν προσκεκλημένος ερευνητής στην Eλληνορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Tιμίου Σταυρού Bοστώνης, με αντικείμενο έρευνας τη θεολογική προσέγγιση της ετερότητας.