Η βία της ανεργίας

– Γνωρίζουμε τι είναι η ανεργία όταν μιλάμε γι’ αυτήν;

– Κατανοούμε ακριβώς τι εννοούμε όταν λέμε πως: “κάποιος είναι άνεργος”;

– Τι βιώνουν οι άνεργοι;

– Πόσο απέχει η ζωή των ανέργων από την εικόνα που διαμορφώνουν γι’ αυτούς εκείνοι που καθορίζουν τις εθνικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της ανεργίας;

– Πόσο απέχει η ζωή τους απ’ αυτή που περιγράφουν όσοι την αναλύουν, ασκώντας, κυρίως, κριτική στην “ορθολογικότητα” των πολιτικών αυτών;

– Ποια πολιτική για την αντιμετώπιση της ανεργίας θα ήταν αποτελεσματική;

Αν τα ερωτήματα αυτά ήταν κρίσιμα λίγα χρόνια πριν, τότε που οι πολιτικές απασχόλησης επιχειρούσαν τη νομιμοποίηση της έλλειψης εργασίας, της απόσυρσης του Κράτους, σήμερα, την εποχή της Μεγάλης Κρίσης, της Νέας Καταστροφής, της Μεγάλης Ανεργίας, τίθενται εκβιαστικά. Και είναι σε αυτά τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει η παρούσα κοινωνιολογική ανάλυση των πολιτικών αντιμετώπισης της ανεργίας, των μορφών εμπειρίας και συνείδησης της ανεργίας, και των κοινωνικών συνθηκών παραγωγής τους, συμβάλλοντας στην αποθεμελίωση της οικονομίας της δυστυχίας που επιβάλλει η σημερινή πολιτικο-οικονομική κυριαρχία νεοφιλελεύθερης προοπτικής.

Η βία της ανεργίας / Νίκος Παναγιωτόπουλος. Αθήνα : Αλεξάνδρεια, 2013 . 607σ. ; 21εκ.

Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1962. Απόφοιτος της κοινωνιολογικής σχολής του Πανεπιστημίου Κοινωνικών Eπιστημών του Στρασβούργου. Διδάκτορας του ίδιου Πανεπιστημίου. Απόφοιτος του Ινστιτούτου Πολεμολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Υπήρξε ερευνητής του Κέντρου Ερευνών για την παρέκκλιση και την εγκληματικότητα του Πανεπιστημίου Ανθρωπιστικών επιστημών της Μπεζανσόν (1987-1988), ερευνητής του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών και του Ελληνικού Κέντρου Εγκληματολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Ευρωπαϊκής Κοινωνιολογίας της Ecole des Hautes Etudes του Παρισιού και του College de France, υπό τη διεύθυνση του Pierre Bourdieu, του Κέντρου Ερευνών στις Κοινωνικές Επιστήμες του Πανεπιστημίου των Κοινωνικών Επιστημών του Στρασβούργου και του Κέντρου Κοινωνιολογίας του Δικαίου και της Δικαιοσύνης του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, στο πλαίσιο των οποίων συμμετείχε σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα και συνέδρια. Σήμερα είναι επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, μέλος του ευρωπαϊκού Δικτύου: “Ή αστική εγκληματικότητα και η θεσμική της διαχείριση”, γενικός διευθυντής του Κέντρου Ερευνών για τα Θέματα Ισότητας, και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Επιστημονικού Ομίλου “Λόγοι Δράσης”. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα συγκεντρώνονται στην κοινωνιολογία της παρέκκλισης, την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και της κουλτούρας και την κοινωνιολογία της γνώσης. Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών “Actes de la Recherche en Sciences Sociales”, “Regards Sociologiques” του Πανεπιστημίου Κοινωνικών Επιστημών του Στρασβούργου και της Ευρωπαϊκής Επιθεώρησης του Βιβλίου (“Liber”). Διευθύνει τις σειρές “Λόγοι Δράσης” και “Μεταστροφές” των εκδόσεων Πατάκη, έχει μεταφράσει και έχει επιμεληθεί την έκδοση βιβλίων από τα γαλλικά.

Η δυνατότητα μιας αυτόνομης κοινωνίας

“Στη σημερινή εποχή κηρύσσεται πανηγυρικά ο θρίαμβος του καπιταλισμού, όμως πιστεύω ότι όταν κατακάτσει ο κουρνιαχτός από τα συμβάντα, τότε θα παρατηρήσουμε ότι τα βαθύτερα ζητήματα εξακολουθούν να είναι άλυτα, ότι η φιλελεύθερη καπιταλιστική κοινωνία βυθίζεται, και μαζί μ αυτήν ολόκληρη η ανθρωπότητα, που διατρέχει τον κίνδυνο να υποστεί μια μη αναστρέψιμη καταστροφή. Δεν μπορεί να υπάρξει άλλη διέξοδος από το να αφυπνιστούν οι άντρες και οι γυναίκες της Γης και να αποφασίσουν να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους. Να οικειοποιηθούν δηλαδή ένα πρόταγμα κοινωνικής και ατομικής αυτονομίας. Δεν υπάρχει καμμία εγγύηση ότι αυτό θα συμβεί, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε άλλο παρά να εργαστούμε για να αφυπνιστούν”.Ο Κορνήλιος Καστοριάδης ταξίδεψε στην Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα στο Μεξικό και στην Αργεντινή για να παρουσιάσει το έργο .Η διάλεξη και οι δύο συνεντεύξεις που περιέχονται στο ανά χείρας βιβλίο και μέχρι τώρα κυκλοφορούσαν μόνο στα ισπανικά, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά. Αποτελούν μια περιεκτική παρουσίαση της σκέψης του στοχαστή της κοινωνικής και ατομικής Αυτονομίας ο οποίος, μέχρι το τέλος της ζωής του και παρά την επέλαση του γενικευμένου κομφορμισμού και της συνεπαγόμενης απάθειας του πληθυσμού, επέμενε να τονίζει ότι ο μετασχηματισμός της κοινωνίας προς την κατεύθυνση της πραγματικής ελευθερίας και της ισότητας είναι δυνατός.

Η δυνατότητα μιας αυτόνομης κοινωνίας / Κορνήλιος Καστοριάδης .Αθήνα : Στάσει Εκπίπτοντες, 2012 . 60σ. ; 21εκ.

1922: Γέννηση του Κορνήλιου Καστοριάδη, στην Κωνσταντινούπολη.
1937-1942: Σπουδάζει Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
1937: Εντάσσεται για πολύ μικρό διάστημα στην ΟΚΝΕ.
1940: Συγκροτεί λίγο μετά την αρχή της Κατοχής μαζί με άλλους νέους μιαν ομάδα η οποία εναντιώνεται στον “σωβινιστικό προσανατολισμό” του ΚΚΕ.
1943: Προσχωρεί στον τροτσκιστική ομάδα του Σπύρου Στίνα.
1944: Πρώτη δημοσίευση γραπτών του στο περιοδικό “Αρχείο Κοινωνιολογίας και Ηθικής”.
1945: Φεύγει από την Ελλάδα για τη Γαλλία μαζί με άλλους διακόσιους νέους, με υποτροφία μεταπτυχιακών σπουδών της γαλλικής κυβέρνησης· φθάνει στο Παρίσι, όπου και εγκαθίσταται μέχρι το τέλος της ζωής του.
1945: Συνεχίζει τις σπουδές του στο Παρίσι και αμέσως εντάσσεται στο τροτσκιστικό κόμμα (PCI). Ας σημειωθεί, πάντως, ότι ήδη τότε είχε διαμορφώσει τις “βασικές ιδέες για την κριτική της γραφειοκρατίας της Σοβιετικής Ρωσίας”.
1946: Συγκροτεί, μαζί με τον Κλοντ Λεφόρ και ορισμένα άλλα μέλη, μιαν τάση στο PCI. Τάση που, το 1948, θα αποχωρήσει τελικά από το τροτσκιστικό κόμμα, κόβοντας τους δεσμούς της με τον τροτσκισμό.
1948: Ιδρύει με τον Κλοντ Λεφόρ την ιστορική πλέον ομάδα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα”, η οποία λειτούργησε σχεδόν είκοσι χρόνια και της οποίας ήταν ο εμψυχωτής· η ομάδα διαλύθηκε με κοινή απόφαση στο τέλος του 1966.
1949-1965: Η ομάδα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα” εκδίδει το ομώνυμο περιοδικό, στο οποίο ο Κορνήλιος Καστοριάδηςς έχει συγγράψει τα βασικά κείμενα που καθόρισαν τον προσανατολισμό της ομάδας και του περιοδικού· κείμενα που προσφέρουν μιαν “καινούργια κατανόηση της ανθρώπινης κοινωνίας και ιστορίας, ως δημιουργίας και όχι ως υποκείμενης σε αδήριτους ιστορικούς νόμους”.
1948-1970: Εργάζεται ως οικονομολόγος στον διεθνή οργανισμό ΟΟΣΑ.
1974: Αρχίζει να ασκεί επαγγελματικά την ψυχανάλυση, δραστηριότητα την οποία συνέχισε έως το τέλος της ζωής του.
1975: Έκδοση του κλασικού πλέον βιβλίου του, “L’ institution imaginaire de la societe”. ‘Εξι χρόνια αργότερα, το βιβλίο εκδίδεται στα ελληνικά με τίτλο “Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας” (εκδ. Ράππα).
1979: Εκλέγεται διευθυντής σπουδών στην Σχολή Ανωτάτων Σπουδών για τις Κοινωνικές Επιστήμες (EHESS)· ονομάζει τον κύκλο των σεμιναρίων του “Θέσμιση της κοινωνίας και ιστορική δημιουργία”.
1997: (26 Δεκεμβρίου): Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, πεθαίνει, στο Παρίσι.