Η καταπολέμηση της φτώχειας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη

Γιατί το κοινωνικό κράτος είναι πολύ πιο ανεπτυγμένο στην Ευρώπη απ’ όσο στις ΗΠΑ; Γιατί η αναδιανομή του πλούτου επιτυγχάνεται με πιο αποτελεσματικό τρόπο στην Ευρώπη απ’ ό,τι στις ΗΠΑ; Είναι άραγε αλήθεια ότι η οικονομική ισχύς των ΗΠΑ προϋποθέτει τη μεγάλη κοινωνική ανισότητα; Πώς εξηγούνται οι διαφορές του αμερικανικού και του ευρωπαϊκού μοντέλου;

Για τους δύο συγγραφείς, καθηγητές οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, η απάντηση στα ερωτήματα αυτά πρέπει να αναζητηθεί όχι τόσο στην οικονομική θεωρία όσο στην ιστορία, τις πολιτικές επιστήμες, την κοινωνιολογία, ακόμα και την ψυχολογία.

Οι αμερικανικοί θεσμοί είναι προϊόν ενός συντάγματος του 18ου αιώνα, το οποίο διαμορφώθηκε από πλούσιους άνδρες αποφασισμένους να μην αφήσουν το κράτος να απαλλοτριώσει την περιουσία τους. Τα ευρωπαϊκά συντάγματα συχνά γράφτηκαν από εκπροσώπους της σοσιαλιστικής Αριστεράς, ύστερα από εργατικές εξεγέρσεις.

Το αμερικανικό μοντέλο στηρίζεται στην πεποίθηση της πλειονότητας των Αμερικανών ότι οι φτωχοί είναι οκνηροί και θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τη φτώχεια, αν προσπαθούσαν αρκετά σκληρά. Αντίθετα, τα ευρωπαϊκά κοινωνικά κράτη στηρίζονται στην πεποίθηση ότι οι φτωχοί είναι άτυχοι και ότι θα έμεναν καθηλωμένοι στη φτώχεια, χωρίς την κρατική παρέμβαση.
Η κύρια αιτία των διαφορών ανάγεται όμως, κατά τους συγγραφείς, στον εθνοτικό και φυλετικό κατακερματισμό των ΗΠΑ, ο οποίος εμπόδισε τον σχηματισμό ενός ενιαίου και ισχυρού εργατικού κινήματος και σοσιαλιστικού κόμματος. Οι μαύροι και οι ισπανόφωνοι είναι φτωχότεροι από τους λευκούς. Οι άνθρωποι τείνουν να νιώθουν μεγαλύτερη συμπάθεια για άτομα της ίδιας φυλής. Η ύπαρξη ενός λιγότερο γενναιόδωρου κράτους οφείλεται και στο γεγονός ότι η λευκή πλειοψηφία δεν θέλει να προβεί σε αναδιανομή του πλούτου κατά τρόπο που θα ευνοούσε τις φυλετικές μειονότητες. Οι δεξιοί λευκοί πολιτικοί, εκμεταλλευόμενοι τις φυλετικές προκαταλήψεις των φτωχών
λευκών πολιτών, τους έπεισαν να στραφούν ενάντια σε κάθε αναδιανομή και κάθε πολιτική κοινωνικών παροχών που θα ευνοούσε, πέρα από τους ίδιους, και τους μαύρους.

Η καταπολέμηση της φτώχειας στις ΗΠΑ : δύο διαφορετικοί κόσμοι / Alberto Alesina, Edward L. Glaeser.Αθήνα : Πόλις, 2009.363σ. ; 21εκ.

ΥΠΟ ΤΟ ΜΗΔΕΝ

Aπό τις εκδόσεις Ωκεανίδα κυκλοφόρησε το βιβλίο, Υπό το μηδέν, τέσσερα σχόλια για την κρίση, γραμμένο απο τους Τάκη Θεοδωρόπουλο, Πάσχο Μανδραβέλη, Πέτρο Μάρκαρη και Βασίλη Παπαβασιλείου …
Ποιοι παράγοντες οδήγησαν στη σημερινή κρίση;
Τους τελευταίους μήνες όλη η Ελλάδα, και όχι μόνον, μιλάει για την κρίση χωρίς να μπορεί να προσδιορίσει ποιο είναι το πρόσωπο αυτής της κρίσης. Η χώρα βουλιάζει στα χρέη της και φτωχαίνει μέρα με την ημέρα και οι υπερχρεωμένοι πολίτες της διαπιστώνουν πως τα χρήματα που δεν έχουν είναι περισσότερα απ’ αυτά που έχουν για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Η Ελλάδα κατηγορεί την Ευρώπη και η Ευρώπη, προσπαθεί να εξορκίσει την κρίση ονομάζοντάς την “ελληνική”. Όμως, μήπως η οικονομική πλευρά της κρίσης δεν είναι παρά το σύμπτωμα, ή μάλλον, ένα από τα συμπτώματα; Μήπως πίσω από τα επιτόκια και τα spreads κρύβονται άλλοι παράγοντες, κοινωνικοί, ιστορικοί, ψυχολογικοί, που οδήγησαν στην σημερινή πανωλεθρία;
Δύο μυθιστοριογράφοι, ο Πέτρος Μάρκαρης και ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, ένας σκηνοθέτης, ο Βασίλης Παπαβασιλείου και ένας δημοσιογράφος, ο Πάσχος Μανδραβέλης προσπαθούν, μέσα από τέσσερα κείμενα να ανιχνεύσουν τις υπόγειες διεργασίες που υπονόμευσαν το οικοδόμημα της μεταπολίτευσης, το γέμισαν ρωγμές με αποτέλεσμα να κινδυνεύει πια να γκρεμιστεί.

Τέσσερα κείμενα γραμμένα από διαφορετικές οπτικές γωνιές, γραμμένα όμως με κοινό παρονομαστή την πεποίθηση πως στην έξοδό μας από την κρίση δεν θα μας οδηγήσουν τα μέτρα μιας πανικόβλητης πολιτικής τάξης και οι προσπάθειες της αποσαθρωμένης δημόσιας διοίκησης. Η έξοδος από την κρίση προϋποθέτει την συνειδητοποίηση όλων των παραμέτρων που μας οδήγησαν σ’ αυτήν.

Το βιβλίο αυτό πρέπει να διαβαστεί περισσότερο σαν πρόσκληση σε έναν δημόσιο διάλογο τον οποίον η ελληνική κοινωνία τον έχει ανάγκη σήμερα περισσότερο από ποτέ. Μπορείτε να το βρείτε στη βιβλιοθήκη στο τοπογραφικό ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.

[tags]Βέροια, Bιβλιοθήκη Bέροιας, οικονομική κρίση, οικονομία, Ελλάδα, Ευρώπη, φτώχεια, χρέη [/tags]