Προτάσεις Ανάγνωσης – Μάρτιος 2024 Ισπανική Λογοτεχνία

Από τον 16^ο αιώνα ως τις μέρες μας, τα Ισπανικά Γράμματα μας έχουν προσφέρει αριστουργήματα τόσο στο μυθιστόρημα, όσο και στην ποίηση και το θέατρο. Μεγάλοι συγγραφείς του παρελθόντος , όπως ο Θερβάντες, ο Καλντερόν, ο Λόπε ντε Βέγκα, , αλλά και νεότεροι, όπως ο Λόρκα, ο Σεμπρούν, ο Κασόνα, η Αλμουδένα Γκράντες,  έχουν γοητεύσει και συγκινήσει τους αναγνώστες τους.

Ο 20ος αιώνας σημάδεψε την Ισπανία με έναν εμφύλιο και μία δικτατορία που δεν άφησαν ασυγκίνητους τους μεγάλους συγγραφείς. Ως εκ τούτου,  σημαντικό στοιχείο της Ισπανικής Λογοτεχνίας του 20^ου αιώνα είναι αυτό το κλίμα της θλίψης, της σύγκρουσης και του αλληλοσπαραγμού.

Aramburu, Fernando , Πατρίδα, εκδ. Πατάκης, 2018

Στα περίχωρα του Σαν Σεμπαστιάν, στη Χώρα των Βάσκων, η ιστορία δύο οικογενειών που τις χωρίζει η βία. Ο γιος της μιας παίρνει μέρος στον ένοπλο αγώνα για την αυτονόμηση της χώρας των βάσκων, ενώ ο πατέρας της άλλης οικογένειας, αρνούμενος να πληρώσει τον ‘’επαναστατικό φόρο’’ , περιορίζεται, ώσπου καταλήγει να δολοφονηθεί. Η ιστορία εκτυλίσσεται στα ‘’χρόνια βίας’’ από το θάνατο  του Φράνκο ως το 2011, οπότε και διαλύεται οριστικά η ΕΤΑ.

Perez-Reverte, Arturo, Ο πίνακας της Φλάνδρας, Πατάκης 2002

Μια παρτίδα σκάκι ανάμεσα σε δύο άνδρες υπό το βλέμμα μιας κυρίας σε φλαμανδικό πίνακα του 16^ου αι. Στο έργο αυτό ο ζωγράφος έχει κρύψει καλά ένα μυστικό. Στις μέρες μας πια, στα τέλη του 20^ου αι., ένας σκακιστής, ένας αντικέρ και μία συντηρήτρια έργων τέχνης συνεργάζονται για να βρουν το κλειδί του μυστηρίου. Τα βήματά τους καθορίζονται από σκακιστικές κινήσεις οι οποίες αργά και μεθοδικά τους οδηγούν στη λύση του αινίγματος.

Delibes, Miguel, Πέντε ώρες με τον Μάριο,εκδ. Ποταμός, 2019

Αφού πια έχουν φύγει οι συγγενείς και οι φίλοι που ήλθαν για να  συμπαρασταθούν μετά τον ξαφνικό θάνατο του Μάριο από ανακοπή, η Κάρμεν μένει τη νύχτα μόνη μαζί του. Στις πέντε ώρες που μένουν μέχρι να ξημερώσει, του εκφράζει όλη την πίκρα και τα παράπονα που συσσωρεύτηκαν στα 25 χρόνια του γάμου τους. Μέσα από το μονόλογο της Κάρμεν και τα γεγονότα που περιγράφει, συναντάμε τη σκοτεινή περίοδο της Ισπανίας του Φράνκο.

Cabre, Jaume, Confiteor, εκδ. Πόλις, 2016

Δεκαετία του ’50 στη Βαρκελώνη. Ένα αγόρι έξυπνο, υπάκουο και μοναχικό, ο Αντριά, μεγαλώνει σε ένα σπίτι όπου ο πατέρας ονειρεύεται για το μέλλον του γιου τους  έναν πολύγλωσσο ουμανιστή ενώ  η μητέρα έναν δεξιοτέχνη του βιολιού. Προσπαθώντας να ικανοποιήσει τις διαμετρικά αντίθετες φιλοδοξίες των γονιών του, ο Αντριά αρχίζει να διακρίνει και να ανακαλύπτει σιγά-σιγά  την αμφίβολης ηθικής προέλευση της οικογενειακής περιουσίας. Μισό αιώνα αργότερα και λίγο πριν χάσει τη μνήμη του,  επιχειρεί να καταγράψει την ιστορία της οικογένειας.

Cabre, Jaume, Οι φωνές του ποταμού Παμάνο, εκδ. Πάπυρος , 2008

Η Τίνα, δασκάλα στο μικρό καταλανικό χωριό, προκειμένου να πραγματοποιήσει μια έκθεση για τα 60 τελευταία χρόνια του σχολείου, και λίγο πριν κατεδαφιστεί, αποφασίζει να το φωτογραφίσει. Σ’ ένα τελευταίο γύρω στη σκονισμένη αίθουσα, ανακαλύπτει σημειώσεις του παλιού δασκάλου και φαλαγγίτη Οριόλ Φοντέλες. Γοητευμένη, θα προσπαθήσει να ανακαλύψει την αληθινή ιστορία αυτού του άνδρα. Μαζί της πηγαίνουμε πίσω στο χρόνο, στα σκοτεινά χρόνια του ισπανικού εμφυλίου, μέχρι το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, όπου τα Πυρηναία είναι το κέντρο δράσης των ανταρτών εναντίον του Φράνκο και του φασισμού.

Ruiz-Zafon, Carlos, Η σκιά του ανέμου, εκδ. Λιβάνης, 2004

Στη μεταπολεμική Βαρκελώνη, ένα νεαρό αγόρι, ο Ντανιέλ, οδηγείται από τον πατέρα του στο «Κοιμητήριο των λησμονημένων βιβλίων», μια κρυφή, τεράστια βιβλιοθήκη που περιέχει βιβλία παλιά και ξεχασμένα, προστατευμένα με πάθος από λίγους μυημένους. Σύμφωνα με την παράδοση, κάθε ένας που μπαίνει σ’ αυτήν οφείλει να διαλέξει, να ‘’υιοθετήσει’’ και να προσέχει ένα βιβλίο. Ο Ντανιέλ επιλέγει το «Κοιμητήριο των λησμονημένων βιβλίων» του Χουλιάν Καράξ. Όταν εμφανίζεται ένα μυστηριώδες πρόσωπο που ψάχνει να βρει και το τελευταίο βιβλίο του Καράξ για να το καταστρέψει ο Ντανιέλ ερευνά και ανακαλύπτει την αληθινή ζωή του. Την πορεία του στο λύκειο, τις σχέσεις του και, το πιο σημαντικό, τον κρυφό για χρόνια, αμοιβαίο έρωτά του με την Πηνελόπη Αλντάγια.    Ο πρώτος τόμος από την τριλογία «Το Κοιμητήριο των λησμονημένων βιβλίων».

Unamuno, Miguel de, Καταχνιά,εκδ. Ροές, 1991

Μετά το θάνατο της μητέρας του, Ο Αουγκούστο Πέρεθ δεν βρίσκει νόημα στη ζωή του. Τυχαία, συναντάει μια πιανίστα, την Ευγενία Ντομίνγκο και τη φλερτάρει, αλλά εκείνη έχει δώσει την καρδιά της αλλού. Κάνοντας ένα πείραμα, της ζητά να τον παντρευτεί για να δει πώς θα αντιδράσει. Εκείνη, έχοντας συγκρουσθεί με τον αγαπημένο της δέχεται, ωστόσο λίγο πριν το γάμο του ανακοινώνει ότι θα φύγει να ζήσει στην έξοχή με τον παλιό της έρωτα. Ο Αουγκούστο σκέφτεται να αυτοκτονήσει αλλά πριν από αυτό πάει να συναντήσει τον Δον Μιγκέλ Ουναμούνο, ο οποίος του λέει ότι δεν μπορεί να το κάνει διότι δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο αλλά προϊόν της δικής του φαντασίας.

Cercas, Javier, Ο απατεώνας, Πατάκης, 2018

Ο Χαβιέρ Θέρκας μας διηγείται την ιστορία του ισπανού συνδικαλιστή Enric Marco, ο οποίος έπεισε όλη τη χώρα ότι ήταν επιζών του Ολοκαυτώματος. Ο συγγραφέας ιχνηλατεί και μας αποκαλύπτει πώς ο άνθρωπος αυτός κατάφερε για δεκαετίες να θεωρείται ένας ήρωας αντιφασίστας, πολέμιος του Φράνκο, ενώ στην πραγματικότητα πήγε εθελοντικά να εργαστεί στη βιομηχανία των ναζί στο πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ του Φράνκο και του Χίτλερ.

Unamuno, Miguel de, Η θεία Τούλα, εκδ.Gutenberg, 2017

Η Ρόζα παντρεύεται το Ραμίρο και γεννάει τα παιδιά του. Όταν πεθαίνει, η Τούλα, η αδελφή της, μένει με το Ραμίρο και τα ανήψια της. Η συνύπαρξη όμως τείνει να γίνεται όλο και πιο δύσκολη και μένοντας στο ίδιο σπίτι εντυπώσεις δημιουργούνται. Γι αυτό, και επειδή πάντα του άρεσε, ο Ραμίρο της κάνει πρόταση γάμου, αλλά η Τούλα αρνείται διότι θέλει να αφοσιωθεί στο μεγάλωμα των ανηψιών της.

Zafon, Carlos Ruiz, Η πόλη της καταχνιάς, εκδ. Ψυχογιός, 2021

Ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο, από το 14^ο αι. έως τον 20^ο αι. και από την Κωνσταντινούπολη ως την Βαρκελώνη και τη Νέα Υόρκη. Μέσα σε έντεκα ιστορίες  θα συναντήσουμε ιστορικά πρόσωπα, όπως τον Θερβάντες, τον Γκαουντί αλλά και ονειροπόλους αρχιτέκτονες, επίδοξους συγγραφείς, πρόσωπα από το «Κοιμητήριο των λησμονημένων βιβλίων» και μια γοτθική Βαρκελώνη.

• Σχετικά με το άρθρο