25 Μαΐου 2013 – Κινητοποιήσεις σε 30 χώρες ενάντια στα μεταλλαγμένα

Κινητοποιήση και στην Αθήνα

Με 17.500 υπαλλήλους, με πωλήσεις που το 2009 έφτασαν τα 11,7 δισ. δολάρια και με παρουσία σε 46 έξι χώρες η Μονσάντο είναι ηγετική δύναμη παγκοσμίως στους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ), αλλά και μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες εταιρείες στην ιστορία της βιομηχανίας. Από το 1901, έτος της ίδρυσής της, η εταιρεία οδηγήθηκε επανειλημμένα στη δικαιοσύνη κατηγορούμενη για την τοξικότητα των προϊόντων της, στα οποία περιλαμβάνονται το PCB (πυραλένιο), πολλά καταστρεπτικά ζιζανιοκτόνα (όπως το αποφυλλωτικό agent orange, με τα οποία ο αμερικανικός στρατός ψέκαζε τα δάση κατά τον Πόλεμο του Βιετνάμ), ή η αυξητική ορμόνη των βοοειδών (απαγορευμένη πλέον στην Ευρώπη), επικίνδυνη για τα ζώα και τους ανθρώπους. Σήμερα ωστόσο η Monsanto εμφανίζεται ως μια επιχείρηση των «επιστημών της ζωής», αφοσιωμένη στα πλεονεκτήματα της βιώσιμης ανάπτυξης. Με τους διαγονιδιακούς σπόρους που έχει αναπτύξει, ισχυρίζεται ότι θέλει να λύσει το πρόβλημα της πείνας στον κόσμο και να μειώσει την επιβάρυνση στο περιβάλλον, για το καλό της ανθρωπότητας. Τι ακριβώς συμβαίνει; Ποιοι είναι οι στόχοι αυτής της εταιρείας που, ενώ τόσα χρόνια αδιαφορούσε για τις συνέπειες των δραστηριοτήτων της στο περιβάλλον και στους ανθρώπους, ξαφνικά θέλει να εμφανίζεται σαν ανθρωπιστική οργάνωση;
Το βιβλίο της Marie-Monique Robin, καρπός πολύχρονης έρευνας στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, στην Ευρώπη και την Ασία, που βασίζεται σε ανέκδοτα ντοκουμέντα, σε μαρτυρίες θυμάτων, επιστημόνων και πολιτικών, ανασυνθέτει την ιστορία και τη δράση μιας βιομηχανικής αυτοκρατορίας η οποία, στηριζόμενη σε ψευδείς εκθέσεις, στη διαπλοκή με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, σε πιέσεις και απόπειρες διαφθοράς, έχει γίνει ο μεγαλύτερος παραγωγός σπόρων στον κόσμο. Και αποκαλύπτει, κυρίως, το ρόλο που διαδραμάτισε η Monsanto σε μια εντυπωσιακή αλληλουχία ενεργειών η οποία επέτρεψε τελικά την παγκόσμια εξάπλωση των καλλιεργειών ΓΤΟ, χωρίς κανέναν ουσιώδη έλεγχο των επιπτώσεών τους στη φύση και την ανθρώπινη υγεία, σε πλανητική κλίμακα.
“Συγκλονιστικό … Αφού διαβάσουμε αυτό το βιβλίο, δεν μπορούμε πια να ισχυριστούμε ότι δεν γνωρίζαμε.” (Le Point)
“Το βιβλίο της Robin κατορθώνει με τον καλύτερο τρόπο να στρέψει το ενδιαφέρον μας στις δυνάμεις που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε βασικά είδη και το τι τρώμε – πράξεις ζωτικής σημασίας που απαιτούν από εμάς και τις κυβερνήσεις μας πολύ μεγαλύτερη προσοχή.” (Brennan Center for Justice)

Φάκελος Monsanto : ένας γενετικός εφιάλτης : από τη διοξίνη στους ΓΤΟ μια πολυεθνική που θέλει το καλό σας / Marie-Monique Robin, Αθήνα : Πάπυρος, 2010, 524σ. ; 21εκ.   

“Η αγάπη είναι ο μόνος τρόπος”- Ν. Εγγονόπουλος

“Ως είμαι ζωγράφος το επάγγελμα, και θεωρώ άλλωστε την ποίηση σαν ζήτημα εντελώς προσωπικό, δεν ένοιωσα ποτέ κανενός είδους επιθυμία να ιδώ τα ποιήματά μου δημοσιευμένα. Μου αρκούσε, κυρίως, που τα έγραφα. Κατόπιν, βέβαια, δεν είχα καμιάν αντίρρηση ναν τα διαβάσω σε κάναν φίλο, ενίοτε σε μικρό κύκλο ακροατών, δυο-τρεις το πολύ, που μου το ζητούσαν. Πάντως δε θα έστεργα ποτέ ναν τα δώσω για τύπωμα πριν από τα μέσα του 1938. Ήταν η χρονιά όπου ετελείωνα τις εργαστηριακές μου σπουδές στη ζωγραφική. Μαθήτευα πλησίον του Κωνσταντίνου Παρθένη, και το εύρισκα άπρεπο απέναντι στον σεβαστό κι αγαπητό δάσκαλο να θέλω να εκδηλωθώ προσωπικά, και μάλιστα σε διαφορετική «σχολή», τον υπερρεαλισμό, την στιγμή που καταρτιζόμουνα κοντά του για το μελλούμενο καλλιτεχνικό μου στάδιο. Δεν πιστεύω να ήτανε και αντίθετο στην επιθυμία του μεγάλου Παρθένη να βλέπη τους μαθητάς του, μετά το πέρας, όμως, των σπουδών τους, να παίρνουν τον δικό τους δρόμο, σύμφωνα με την ιδιαίτερή τους διάθεση και τις ιδιαίτερές τους κλίσεις.
Όταν ο χαριτωμένος ποιητής Απόστολος Μελαχρινός, προχωρημένο πια το καλοκαίρι του 1938, μου εζήτησε ποιήματα για ναν τα περιλάβη σε τεύχος του περιοδικού του Κύκλος, τότε το μπορούσα, και του έδωσα αρκετά της παραγωγής μου εκείνης της χρονιάς, να διαλέξη όσα ήθελε. Του ήρεσαν τόσο («Τα αρέσω», μου είπεν αυτολεξεί), όπου, όχι μόνο δημοσίεψε πολλά στο αμέσως επόμενο τεύχος του Κύκλου, αλλά προσφέρθηκε και επέμεινε και να βγάλη σε βιβλίο, πάλι στις εκδόσεις του Κύκλου, όλα όσα του είχα δώσει.
Ο ευγενής αυτός άνθρωπος κάθησε μαζί μου και κάναμε τη σελιδοποίηση. Ύστερα φρόντισε τη στοιχειοθέτηση. Αρκετά στοιχειοθέτησε και με το ίδιο του το χέρι ― δεν θα την ξεχάσω ποτέ αυτή τη μεγάλη τιμή που μου έγινε ― καθώς είχε εγκατεστημένο το τυπογραφείο του Κύκλου σ’ ένα δωμάτιο της τότε κατοικίας του, στην οδό Δαιδάλου. Ο αλησμόνητος Μελαχρινός φρόντισε ιδιαιτέρως το τύπωμα: μετά από τον διορθωτή, διάλεξε και τον καλύτερο πιεστή που μπορούσε να βρεθή στην Αθήνα εκείνο τον καιρό. Επέμενε, μάλιστα, για το εξώφυλλο και για την εσωτερική πρώτη σελίδα του τίτλου να χρησιμοποιηθούν δυο χρωμάτων μελάνια. Και το βιβλίο παρουσιάστηκε, ένα, ή το πολύ, δυο μήνες ύστερ’ από το περιοδικό.
Ήδη είχαμε προανακρούσματα από την κυκλοφορία του περιοδικού. Αλλά, με την εμφάνιση του βιβλίου, το «σκάνδαλο» το εκσπάσαν υπερέβαινε όχι μόνο κάθε τι το ανάλογο που είχε ποτέ φανερωθή στα ελληνικά γράμματα, αλλά και τις προβλέψεις της πιο τολμηρής φαντασίας. Αστραπιαίως έλαβε τέτοιαν ένταση και τέτοιες διαστάσεις, που κι ο ίδιος ο «ανάδοχός» μου, ο Μελαχρινός, τα έχασε. Αυτός, όπου με κανένα τρόπο δεν μπορούμε να πούμε ότι του έλειψε ποτέ η λεβεντιά. Δεν ανήγγειλε την έκδοση ούτε, ποτέ, περιέλαβε το βιβλίο στους καταλόγους των εκδόσεων του Κύκλου, που δημοσίευε τακτικά, πίσω, στο εξώφυλλο του περιοδικού.
Το δημιουργηθέν σκάνδαλο κι η επακολουθήσασα κατακραυγή εναντίον μου δεν μπορώ να πω πως δεν με έθιξαν, βαθύτατα. Η βίαιη κακομεταχείρισις σαν υποδοχή μιας γνήσιας προσφοράς είναι, το λιγώτερο, σκληρά άδικη. Περιοδικά, εφημερίδες, le premier chien coiffe venu, παρωδούσαν και αναδημοσίευαν, κοροϊδευτικά, τα ποιήματά μου. Μια δε εφημερίδα, από τις μεγάλες, δεν θυμούμαι τώρα ποια, αυθαδέστατα, ποδοπατώντας κάθε ιδέα πνευματικής, τέλος πάντων, ιδιοκτησίας, αναδημοσίευσε, σε μια ή δυο συνέχειες… ολόκληρο το βιβλίο! Συνοδεία, πάντοτε, χλευαστικών και κακεντρεχών, όσο κι επιπόλαιων, σχολίων.
Ποτέ δεν μ’ ενδιέφεραν η φήμη, η δόξα. Μόνος πόθος μου: να περνώ πάντα απαρατήρητος, αν δεν το μπορούσα ευχάριστος, ανάμεσα στους συγκαιρινούς μου «συνοδίτας». Κι όμως άκουσα κι αυτή την κουβέντα, που μου εξετόξευσε, δεν ξέρω πια σε τι φύλλο, αγανακτισμένος «φιλολογικός» του συνεργάτης: «Εγγονόπουλε, πάψε πια να βασανίζεσαι και να μας βασανίζης!»
Αν η ζωή μου είναι αφιερωμένη στη ζωγραφική και στην ποίηση, είναι γιατί η ζωγραφική και η ποίησις με παρηγορούν και με διασκεδάζουν. Έτσι και τότε, παρ’ όλη την απογοήτευσή μου, εξακολουθούσα ανελλιπώς να ζωγραφίζω, «να γράφω» ποιήματα. Κι όταν, μεσούντος του 1939, ο μακαρίτης Τάσος Βακαλόπουλος, Ναυπλιεύς, μου πρότεινε να μου δημοσιεύση συλλογή, του παρέδωσα τα ποιήματα των Κλειδοκυμβάλων της Σιωπής, που κυκλοφόρησαν στο τέλος της ίδιας εκείνης χρονιάς.
Εδώ πρέπει να πω πως, αν δεν εδαπάνησα ποτέ τίποτα για τη δημοσίευση των ποιημάτων μου, δεν απεκόμισα και ποτέ κανένα απολύτως υλικό όφελος απ’ αυτά.
Με τις ίδιες, αν όχι κι εντονώτερες αντιδράσεις, υπεδέχθησαν, τη νέα μου συλλογή, οι «πνευματικοί» κύκλοι των συμπολιτών. Γεγονός άξιο να εξαρθή όλως ιδιαίτερα, αν ληφθή υπ’ όψη ότι οι καιροί, τώρα, ήσαν μάλλον δύσκολοι: στη Δύση ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ήδη αρχινισμένος, και, στον αττικόν ορίζοντα, είχαν μαζευτεί απελπιστικά μαύρα σύννεφα, που μηνούσαν πολύ προσεγγίζουσες συμφορές.
Τώρα, ποιοι οι αποτελούντες τ’ οργισμένο πλήθος, που με καταδίκαζε κι εμένα; Οι αιώνιοι, οι γνωστοί, οι συνηθισμένοι. Πριν απ’ όλα οι αδιάφοροι…”  Διαβάστε τη συνέχεια

Ακούστε τον Ν. Εγγονόπουλο να διαβάζει ποιήματα του

Η αγάπη είναι ο μόνος τρόπος.., Νίκος Εγγονόπουλος  (1907-1985) : εκατό χρόνια από τη γέννησή του / Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Αθήνα : Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, 2007, 77σ. : εικ. ; 34εκ.

Η εποχή των μνημονίων

“Η εποχή των μνημονίων” του Στάθη περιέχει σκίτσα που δημοσιεύθηκαν στην “Ελευθεροτυπία”, στους “4 Τροχούς”, στο “Παρόν”, στα “Επίκαιρα”, στη “Real News” και στον ιστότοπο enikos.gr. Ορισμένα απ’ αυτά αναδημοσιεύθηκαν στο γερμανικό, στον αυστριακό, στο βρετανικό και στον αμερικάνικο Τύπο, σε εφημερίδες όπως η “New York Times” και περιοδικά όπως το “Spiegel” καθώς και σε πολλές ηλεκτρονικές εκδόσεις.

Η εποχή των μνημονίων / Στάθης, Αθήνα : Λιβάνης, 2012, 126σ. : εικ. ; 28εκ.

Η βιολογία του φόβου

Είναι σαφές ότι το βιβλίο ασχολείται με θέματα που αγγίζουν τόσο την ψυχολογική όσο και την βιολογική μας υπόσταση.

Αυτή ακριβώς η διττή φύση του αποτυπώνεται και στον τρόπο με τον οποίο είναι γραμμένο.

Είναι δύο βιβλία σε ένα. Ή ένα βιβλίο γραμμένο σε δύο πολύ διακριτά μεταξύ τους επίπεδα: στο γενικό, το ψυχολογικό/φιλοσοφικό και στο λεπτομερές, το νευροβιολογικό. Το δεύτερο, για λόγους οπτικής ευκρίνειας, έχει τυπωθεί με πιο μικρούς χαρακτήρες.

Έτσι ο αναγνώστης μπορεί να επιλέξει αν θα ακολουθήσει το πιο γενικό μονοπάτι της σκέψης του συγγραφέα που περιγράφει την ψυχολογική πλευρά του θέματος ή θα πάρει την απόφαση να εισχωρήσει πιο βαθιά, στις νευροβιολογικές λεπτομέρειες της λειτουργίας του εγκεφάλου μας.

Eκθέτοντας τις νεότερες επιστημονικές διαπιστώσεις σχετικά με τον τρόπο επενέργειας των αντιδράσεων στρες στον εγκέφαλο, ο νευροβιολόγος Gerald Huther μας προσφέρει μια απροσδόκητη, νέα οπτική για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνονται βασικά πρότυπα συναισθημάτων όπως εμπιστοσύνη, πίστη, ελπίδα, εξάρτηση, μίσος και επιθετικότητα.

Τι είναι εκείνο που κάνει τον άνθρωπο να αποζητά την αγάπη και την αναγνώριση; Τι τον καθιστά ικανό να αγαπά και κάτι άλλο πέρα από τον εαυτό του; Την απάντηση σε αυτά τα πάντοτε επίκαιρα ερωτήματα, αναζητά ο συγγραφέας στους εγγεγραμμένους στον ανθρώπινο εγκέφαλο σχηματισμούς νευρωνικών διασυνδέσεων οι οποίοι προκύπτουν από ό,τι ένας άνθρωπος μαθαίνει κατά το πρώιμο στάδιο της ανάπτυξής του.

Η βιολογία του φόβου : πώς από το στρες γεννιούνται συναισθήματα / Gerald Huther, Αθήνα : Πολύτροπον, 2007, 135σ. ; 20εκ.

Πάσχα των Ελλήνων

Το Πάσχα, πάλι, ο καθαγιασμός της Φύσης επιδιώκεται με τις πασχαλινές λιτανείες, που είναι γνωστές σε ολόκληρο τον ελληνικό πολιτισμικό χώρο, κατά τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα. Μια μέρα –αναλόγως της λατρευτικής παραδόσεως και πρακτικής κάθε τόπου- της πανηγυρικής αυτής εβδομάδας, μετά την αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, το χωριό τελεί μια μεγάλη λιτανεία, έχοντας επικεφαλής τον ιερέα, τα λάβαρα, τα εξαπτέρυγα, τον σταυρό και τις εικόνες των ναών, τις οποίες συχνά οι πιστοί αναλαμβάνουν μετά από πανηγυρική και τελετουργική δημοπρασία, με τα έσοδα να ενισχύουν το ενοριακό ταμείο. Ισχύουν και εδώ όσα αναφέρθηκαν και παραπάνω για τη σημασία των λιτανειών, τώρα όμως ο κύκλος είναι μεγαλύτερος, καθώς περιλαμβάνει ολόκληρο σχεδόν τον παραγωγικό χώρο κάθε οικισμού, όχι μόνο το χωριό, αλλά και τους τόπους τους οποίους το χωριό καλλιεργεί ή οικονομικά εκμεταλλεύεται, για να ζήσει.

Στις πασχαλινές λιτανείες, ορόσημα του διαγραφόμενου κύκλου είναι τα ξωκλήσια που υπάρχουν στην περίμετρο κάθε οικισμού, και τα οποία αποτελούν σημάδια του τόπου, αλλά και υπερφυσικούς φύλακες και προστάτες των ανθρώπων και των έργων τους, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της υπάρχουσας για το θέμα λαογραφικής βιβλιογραφίας. Επίσης, ορόσημα είναι και τα «υψωμένα δένδρα», που υπάρχουν σε ορισμένες ελληνικές περιοχές, δένδρα δηλαδή στα οποία ενσωματώνεται τελετουργικά κομμάτι από τον «υψωμένο» άρτο της Θείας Λειτουργίας, που προηγήθηκε, και τα οποία θεωρούνται γι’ αυτό υπερφυσικοί φύλακες της ευρύτερης περιοχής του χωριού ως και την επόμενη Πασχαλιά, οπότε με ανάλογη λιτανεία θα ανανεωθεί η συμβολική θρησκευτική και φυλακτική τους δύναμη (από άρθρο του επιμελητή για τον καθαγιασμό της φύσης στην ελληνική λατρευτική παράδοση)

Πάσχα των Ελλήνων : ελληνικά λαϊκά έθιμα για τον εορτασμό του Πάσχα / επιμέλεια ύλης Μανόλης Βαρβούνης, Αθήνα : Ακρίτας, 1996, 158σ. : εικ. ; 18εκ.

Ο μετανάστης εργάτης – ένα επίκαιρο παρελθόν

“Όταν ο Jean Mohr και εγώ εργαζόμασταν πάνω στον “Έβδομο Άνθρωπο”, το πρώτο μας μέλημα ήταν να καταδείξουμε με ποιόν τρόπο η οικονομία των πλούσιων κρατών της Ευρώπης εξαρτώταν από το εργατικό δυναμικό πολλών φτωχότερων χωρών. Το κίνητρο πίσω απ’ την έκδοση, έτσι όπως το εκτιμούσαμε τότε, ήταν πολιτικό. Θέλαμε να πυροδοτήσουμε μια συζήτηση και να ενισχύσουμε, μεταξύ άλλων, τη διεθνή εργατική αλληλεγγύη.

Αυτό που συνέβη μετά την έκδοση του βιβλίου ήταν αναπάντεχο. Ο Τύπος εν πολλοίς αγνόησε το βιβλίο. Υπήρξαν συγκεκριμένες κριτικές που είχαν τη γνώμη ότι είναι ανούσιο: μια μπροσούρα που αμφιταλαντευόταν ανάμεσα στην κοινωνιολογία, τα οικονομικά, το ρεπορτάζ, τη φιλοσοφία και έναν χαμηλής ποιότητας ποιητικό οίστρο. Με μία λέξη: ασόβαρο.

Παντού στο Νότο η υποδοχή ήταν διαφορετική. Το βιβλίο μεταφράστηκε στα τούρκικα, στα ελληνικά, στα αραβικά, στα πορτογαλικά, τα ισπανικά, στα παντζάμπι. Ξεκίνησε να διαβάζεται από κάποιους για τους οποίους μίλαγε.

Υπάρχουν φορές που συναντάω ακόμα αναγνώστες από τον Νότο, οι οποίοι μου μιλούν για την εντύπωση που τους έκανε το βιβλίο όταν πρωτόπεσε στα χέρια τους: σε μια παραγκούπολη της Ιστανμπούλ, σε κάποιο ελληνικό λιμάνι, στις φτωχογειτονιές της Μαδρίτης, της Δαμασκού και της Βομβάης. Σε όλους αυτούς τους διαφορετικούς μεταξύ τους τόπους το βιβλίο είχε μια εσωτερική επίδραση. Δεν διαβαζόταν πια ως κάποιου είδους κοινωνιολογική (ή έστω πρωτογενώς πολιτική) διατριβή, αλλά πολύ περισσότερο ως ένα μικρό εγχειρίδιο προσωπικών εξιστορήσεων, μια διαδοχή βιωμένων εμπειριών –σαν κι αυτές που βρίσκει κανείς σε ένα οικογενειακό φωτογραφικό άλμπουμ.” (από τον πρόλογο του Τζον Μπέργκερ στην έκδοση του 2010)

Μπορείτε να διαβάσετε το πρώτο μέρος του βιβλίου εδώ.

Ο ΕΒΔΟΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ: Η ιστορία του μετανάστη εργάτη στην Ευρώπη (1950-1975), Tζων Μπέργκερ – Τζην Μορ, εκδόσεις antifa scripta, 256 σελ., εικ., 18εκ.