Ταξίδια με τον Ηρόδοτο

“Ο Ηρόδοτος ταξιδεύει για να απαντήσει στο ερώτημα του παιδιού – από πού ξεφύτρωσαν στον ορίζοντα τα πλοία; Από πού εμφανίστηκαν; Ποια είναι η προέλευσή τους; Ώστε, λοιπόν, αυτό που βλέπουμε με τα μάτια μας δεν είναι τα σύνορα του κόσμου; Υπάρχουν και άλλοι κόσμοι; Και ποιοι είναι αυτοί άραγε;…

Η σπουδαιότερη ανακάλυψή του είναι ότι υπάρχουν πολλοί κόσμοι. Και ότι καθένας είναι διαφορετικός. Καθένας είναι σπουδαίος. Και πρέπει να τους γνωρίσεις, γιατί αυτοί οι άλλοι κόσμοι, οι άλλοι πολιτισμοί, είναι καθρέφτες μέσα στους οποίους κοιτάζουμε τον εαυτό μας και αυτό που αντιπροσωπεύουμε”. (Ρίσαρντ Καπισίνσκι).

Ο πολωνός μετρ του ρεπορτάζ Ρίσαρντ Καπισίνσκι, πριν ξεκινήσει τα ταξίδια του στο εξωτερικό, ως ξένος ανταποκριτής της χώρας του, έλαβε ως δώρο τις “Ιστορίες” του Ηροδότου. Οι ιστορίες αυτές τον συντρόφευαν επί χρόνια στις περιπλανήσεις του στην Ινδία, την Κίνα και την Αφρική. Στο βιβλίο αυτό ο Καπισίνσκι, ακολουθώντας τα βήματα του πρώτου ιστοριογράφου, ανακαλεί πρόσφατα πολιτικά και ιστορικά γεγονότα, στα οποία υπήρξε ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας, αντιπαραβάλλοντάς τα με αυτά που κατέγραψε ο Ηρόδοτος. Αυτή η πορεία μνήμης αναδεικνύει τον Αλικαρνασσέα ως τον πρώτο ρεπόρτερ, ως εκείνον που πρώτος ανακάλυψε στους “άλλους” τον καθρέφτη μέσα στον οποίο μπορούμε να κοιταχτούμε για να κατανοήσουμε οι ίδιοι καλύτερα τον εαυτό μας.

Ταξίδια με τον Ηρόδοτο / Ρίσαρντ Καπισίνσκι, Αθήνα : Μεταίχμιο, 2004, 363σ. ; 20εκ.

Τα πάντα για τη γενετική σε κόμικς

Σε συνέχεια παλαιότερων δημοσιεύσεων για την χρησιμότητα της μεθοδολογίας του κόμικ στην εκπαίδευση, παρουσιάζουμε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο από την συλλογή μας:

Το βιβλίο περιέχει τις αρχές της γενετικής -κλασική και σύγχρονης- παρουσιάζοντας έως και τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις σ αυτό τον τομέα. Η κατανόηση θεμάτων όπως η

κληρονομικότητα, οι νόμοι του Μέντελ, ο καθορισμός του φύλλου, οι μεταλλάξεις, το DNA, οι γενετικές ασθένειες, ο ανασυνδυασμός των γονιδίων κ.λ.π. ποτέ άλλοτε δεν έχει γίνει τόσο εύκολη και η ανάγνωση τόσο ευχάριστη.

«Αν δεν μπορέσετε να κατανοήσετε τη γενετική απ αυτό το βιβλίο, πολύ φοβάμαι ότι δεν θα το καταφέρετε ποτέ.»

The New Scientist

Τα πάντα για τη γενετική σε κόμικς / Lary Gonick, Mark Wheelis, Αθήνα : Κάτοπτρο, 1993, 223σ. ; 24εκ

Ακυβέρνητη κοινωνία

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξε πολιτικός αγωνιστής, οικονομολόγος, ψυχαναλυτής και φιλόσοφος. Με τα κείμενα που παρουσιάζονται στον παρόντα τόμο μας προτρέπει να ξανασκεφτούμε ότι εμείς, ως άτομα, λαοί, κοινωνίες, ακόμα και ως οικουμένη, είμαστε οι μόνοι υπεύθυνοι για το μέλλον και τη νοηματοδότηση της ζωής μας, οι μόνοι δημιουργοί της ιστορίας μας. Επιχειρηματολογεί για πληθώρα θεμάτων, από το γιατί το πρόταγμα της αυτονομίας δεν είναι ουτοπία μέχρι το γιατί δεν είναι πια μαρξιστής. Επανερχόμενος στο πρόβλημα της ύπαρξης μιας “δημοκρατίας” χωρίς “δημοκράτες”, η οποία καταστρέφει τον ανθρώπινο τύπο που θα μπορούσε να επιτρέψει την επιβίωσή της, έστω και με την ατελή μορφή που τη χαρακτηρίζει, καταλήγει στο ότι βρισκόμαστε ενώπιον “ακυβέρνητης κοινωνίας”.

Ακυβέρνητη κοινωνία : συνεντεύξεις και συζητήσεις 1974-1997 / Κορνήλιος Καστοριάδης, Αθήνα : Ευρασία, 2010, 371σ. ; 24εκ.

Αυτοί που “παίζουν” με το κλίμα

Με αφορμή την σημερινή παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος, προτείνουμε ένα ακόμα βιβλίο της κατηγορίας [Οικολογία] από την συλλογή μας:

Τι σημαίνει, ακριβώς, η αλλαγή του κλίματος, πώς επηρεάζει τη ζωή μας το φαινόμενο του θερμοκηπίου, τι προκαλεί τις όλο και πιο έντονες καταιγίδες και πόσο αναπόφευκτες είναι, τελικά, όλες αυτές οι εξαιρετικά σημαντικές για τον πλανήτη μας εξελίξεις;

Στο βιβλίο “Οι μάγοι του καιρού” ο Tim Flannery δίνει απλές, κατανοητές απαντήσεις σ’ αυτά τα καίρια για την επιβίωσή μας ερωτήματα. Αφηγείται η συναρπαστική ιστορία του κλίματος και μας εξηγεί πώς το παρελθόν προβλέπει, ουσιαστικά, το μέλλον – και πόσο δυσοίωνο φαίνεται αυτό, αν δεν πάρουμε εγκαίρως τα μέτρα μας.
Κι ενώ κάθε χώρα επηρεάζεται διαφορετικά από τις κλιματολογικές αλλαγές, εμείς, οι κάτοικοι της Γης έχουμε ένα κοινό χαρακτηριστικό: είμαστε οι μάγοι του καιρού, μόνο που οι πράξεις μας απειλούν πια το μέλλον του πολιτισμού μας. Ωστόσο, όπως θα διαβάσετε σ’ αυτό το καταπληκτικό βιβλίο, είναι απίστευτο πόσο πολύ μπορεί να συμβάλλει καθένας από εμάς στην ανατροπή αυτής της καταστροφικής πραγματικότητας…

Οι μάγοι του καιρού : αυτοί που “παίζουν” με το κλίμα / Tim Flannery, Αθήνα : Ισόρροπον, 2006, 411σ. ; 21εκ.

Κωνσταντινούπολη : η πόλη των απόντων

Επί οκτώ χρόνια ο Αλέξανδρος Μασσαβέτας περιηγήθηκε δρόμο δρόμο τις ιστορικές γειτονιές της Κωνσταντινούπολης ξετρυπώνοντας λησμονημένα εκκλησάκια, γκρεμισμένες συναγωγές, βυζαντινές δεξαμενές γεμάτες σκουπίδια και ερείπια μιας ιστορίας πολύ πρόσφατης. “Η Πόλη των Απόντων” είναι ένα οδοιπορικό στην Κωνσταντινούπολη των “άλλων”: των Ελλήνων, των Λεβαντίνων, των Εβραίων, των Αρμενίων, των Ρώσων. Εκείνων που έζησαν στον τόπο αυτόν για χιλιετίες και σφράγισαν το αστικό τοπίο και την κουλτούρα του, αλλά σήμερα λάμπουν πια διά της απουσίας τους.

Πρόκειται για ένα ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο, μία προσπάθεια καταγραφής της ιστορίας του κοσμοπολιτισμού της Κωνσταντινούπολης, βυζαντινής και οθωμανικής. Αλλά και για έναν αγώνα απογραφής του τι απομένει στη σημερινή Ιστάνμπουλ των 17 εκατομμυρίων από ένα παρελθόν πολυεθνικό και πολύγλωσσο, που χαρακτήριζε την Πόλη κατά τη μιάμιση χιλιετία κατά την οποία υπήρξε πρωτεύουσα αυτοκρατορική.

Στο βιβλίο αυτό, ο Αλέξανδρος Μασσαβέτας συνδέει τον γεμάτο ζωή και ζωντάνια κόσμο του παρόντος των ιστορικών συνοικιών της Πόλης με εκείνον των ιστορικών κατοίκων τους. Έτσι αποκαθιστά τον ιστορικό και κοινωνικό σύνδεσμο ενός χάσματος που για τον επισκέπτη μοιάζει, δικαιολογημένα, αγεφύρωτο. Ταυτόχρονα, όμως, ξεφεύγει από την παγίδα της θρηνωδίας για ένα χαμένο παρελθόν. Παραμερίζοντας τη νοσταλγία και τη μελαγχολία, παραδίνεται στη μαγεία της σημερινής Πόλης που τον τριγυρίζει. Αφήνεται στη χαρά της ανακάλυψης, αγαπά τους μικρόκοσμους που συναντά και τους κατοίκους τους, βιώνει την αγωνία του επερχόμενου τέλους τους. Το τέλος έχει, αυτήν τη φορά, τη μορφή προγράμματος “αστικής εξυγίανσης” – νέος συρμός, κύμα που σαρώνει την Κωνσταντινούπολη, καταστρέφοντας συνοικίες, μνημεία, ζωές, επαγγέλματα και συνήθειες αιώνων.

Κωνσταντινούπολη : η πόλη των απόντων / Αλέξανδρος Μασσαβέτας, 3η εκδ., Αθήνα : Πατάκη, 2011, 668σ. : εικ. ; 22εκ.

Υπατία: η γυναίκα που αγάπησε την επιστήμη

Η Υπατία, κόρη του μαθηματικού και αστρονόμου Θέωνα, του τελευταίου διευθυντή του μουσείου της Αλεξάνδρειας, γεννήθηκε στα μέσα του 4ου αιώνα μ.Χ. Γρήγορα ξεπέρασε σε γνώσεις τον Θέωνα και δίδαξε μια εκλεκτή ομάδα σπουδαστών, που μετέβαλαν την Αλεξάνδρεια σε ένα από τα πιο γνωστά κέντρα ερευνών της αρχαιότητας. Το 415, η Υπατία έπεσε θύμα αλλεπάλληλων βιασμών, βασανίστηκε και διαμελίστηκε από μια ομάδα φανατικών χριστιανών που δρούσαν υπό τις διαταγές του πατριάρχη της πόλης. Ωστόσο, το όνομά της διέτρεξε την Ιστορία και τη θυμόμαστε μέχρι σήμερα ως σύμβολο μιας προνομιακής ευφυΐας που αποτέλεσε πρόκληση για το σκοταδισμό της εποχής της.

Ο Πέδρο Γκάλβεθ, που κληρονόμησε από τον πατέρα του το πάθος για την επιστήμη και το θαυμασμό για την Υπατία, μας προτείνει τώρα αυτό το θαυμάσιο πορτρέτο μιας έξοχης γυναίκας, η οποία καταδικάστηκε να ζήσει σε μιαν εποχή που ούτε οι θεοί θέλουν να θυμούνται.

Υπατία : η γυναίκα που αγάπησε την επιστήμη / Πέδρο Γκάλβεθ, Αθήνα, Μεταίχμιο : 2004, 253σ. ; 20εκ.