Νόαμ Τσόμσκυ

Γενέθλια έχει σήμερα ο Νόαμ Τσόμσκυ, ένας από τους μεγαλύτερους διανοητές της εποχής μας. Γεννήθηκε το 1928 και παραμένει πνευματικά ενεργός.

Καθιερώθηκε στην επιστημονική κοινότητα με το έργο του στην γλωσσολογία. Ο Τσόμσκι είναι ο εισηγητής της λεγόμενης «γενετικής-μετασχηματιστικής γραμματικής», κυρίως με το ριζοσπαστικό γλωσσολογικό του σύγγραμμα Συντακτικές Δομές του 1957. Η γενετική θεωρία για τη γλώσσα, παρά τις αλλεπάλληλες εξελίξεις και αναθεωρήσεις της, χαρακτηρίζεται από κάποιες σταθερές παραδοχές όπως η ακόλουθη: η ικανότητα του ανθρώπου να παράγει και να κατανοεί ασύλληπτο για τον ανθρώπινο νου αριθμό προτάσεων είναι έμφυτη και μας οδηγεί βάσιμα στην υπόθεση για την ύπαρξη γλωσσικών καθολικών, γενικευμένων δομών και περιορισμών στους οποίους υπακούν όλες οι φυσικές γλώσσες, παρά την παρατηρούμενη τεράστια τυπολογική ποικιλία τους. Η ύπαρξη μιας εγγενούς «Καθολικής Γραμματικής» καθιστά το παιδί ικανό να μαθαίνει τη μητρική του γλώσσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, παρά την αποσπασματικότητα των δεδομένων τα οποία προσλαμβάνει ο άνθρωπος κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του.(βικιπαίδεια)

Το όνομα του πέρασε τα σύνορα της επιστημονικής κοινότητας μέσα από την πολιτική του σκέψη και δράση. Απηνής κριτής του καπιταλισμού, εξέδωσε πλήθος βιβλίων όπου με ασταμάτητη παράθεση ιστορικών παραδειγμάτων αποδεικνύει την πολεμική και εκμεταλλευτική φύση του καπιταλισμού. Πολιτικά αναγνώσματα υψηλού επιπέδου αλλά ευανάγνωστα, συνιστώνται όλα ανεπιφύλακτα. Η βιβλιοθήκη μας φιλοξενεί 18 βιβλία του Τσόμσκυ ή περί τον Τσόμσκυ, ανάμεσα σε αυτά και μια βιογραφία του.

Συνέντευξη του Τσόμσκυ σε ομογενειακό ραδιοφωνο για την κρίση στην Ελλάδα

Μουσικοφιλία – Oliver Sacks

Με τη χαρακτηριστική του ευρυμάθεια και τη συμπόνια, ο Όλιβερ Σακς, τον οποίο οι “New York Times” αποκάλεσαν “δαφνοστεφή ποιητή της ιατρικής”, ανακαλύπτει το χώρο που καταλαμβάνει η μουσική στον ανθρώπινο εγκέφαλο και τον τρόπο που επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά. Στη “Μουσικοφιλία” εξετάζει τη δυναμική της μουσικής μέσω των μεμονωμένων εμπειριών από ασθενείς, μουσικούς και καθημερινούς ανθρώπους. Ανάμεσά τους είναι: ένας χειρουργός που χτυπήθηκε από κεραυνό και έπαθε εμμονή με το Σοπέν· άνθρωποι με “αμουσία”, για τους οποίους μια συμφωνική ορχήστρα δεν έχει διαφορά στο άκουσμα από την κλαγγή των όπλων·
και ένας άντρας που η μνήμη του διαρκεί μόλις επτά δευτερόλεπτα – για οτιδήποτε άλλο εκτός από τη μουσική. Ο δρ Σακς περιγράφει πώς η μουσική ενεργοποιεί ανθρώπους με τη νόσο του Πάρκινσον, που διαφορετικά δεν μπορούν να μιλήσουν, και πώς οδηγεί στην ηρεμία και τη συγκέντρωση ανθρώπους που είναι βαθιά αποπροσανατολισμένοι από Αλτσχάιμερ ή σχιζοφρένεια.

Η μουσική μπορεί να μας προκαλέσει τα υψηλότερα ή τα πιο βαθιά συναισθήματα – μπορεί να αποδειχθεί όμως και φάρμακο. Ο Όλιβερ Σακς μας εξηγεί το λόγο.

“Ο Σακς ξεδιπλώνει τη μία γοητευτική ιστορία μετά την άλλη, για να μας δείξει τι συμβαίνει όταν συνδυάζονται η μουσική και ο εγκέφαλος.”
(“Newsweek”)

“O Σακς έχει τον ιδανικό τρόπο να περιγράφει ιστορίες: ειδήμων αλλά ταπεινός… Λογοτεχνικός άλλα όχι αυτάρεσκος.”
(“Los Angeles Times”)

“Λαμπρό, αυθεντικό και απαραίτητο… Η Μουσικοφιλία είναι βιβλίο που θυμίζει ένα κονσέρτο με μαζούρκες του Σοπέν: γρήγορο, εμπνευσμένο και παράξενα όμορφο.”
(“American Scholar”)

“Η “Μουσικοφιλία” βρίσκει τον Όλιβερ Σάκς στις καλύτερες στιγμές του, να πλέκει τις νευροεπιστήμες με μια σαγηνευτική προσωπική ιστορία, επιτρέποντάς μας να σκεφτούμε για τις εγκεφαλικές λειτουργίες και τη μουσική υπο νέο πρίσμα.”
(“Salon”)

Καλύτερο βιβλίο της χρονιάς για τις εφημερίδες “Washington Post”, “Chicago Tribune” και “Financial Times”.

Άλλα βιβλίου του Oliver Sacks που φιλοξενούνται στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας μπορείτε να δείτε εδώ

Νόμπελ Λογοτεχνίας 2012

 Tο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2012 απονεμήθηκε στον Κινέζο λογοτέχνη Μο Γιαν.

Στα ελληνικά κυκλοφορεί μόνο ένα βιβλίο του, “Οι μπαλάντες του σκόρδου” από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Το βιβλίο διατίθεται από την Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας, δίνοντας την ευκαιρία στους αναγνώστες να σχηματίσουν μια εικόνα για την λογοτεχνία του Μο Γιαν.

Οι μπαλάντες του σκόρδου : μυθιστόρημα / Μο Γιαν, Αθήνα : Καστανιώτης, 2006

Με φόντο την επαρχία της διεφθαρμένης σύγχρονης Κίνας, “Oι μπαλάντες του σκόρδου” ισορροπούν ανάμεσα στο δράμα και σε μια κωμωδία τόσο μαύρη, που παύει να είναι κωμωδία. Oι πρωταγωνιστές είναι απλοί χωρικοί, έρμαια μιας βίας που τους σαρώνει και που, στην κινεζική κοινωνία, όπως την περιγράφει το βιβλίο, διαπερνά κάθε σχέση – του κράτους με τον πολίτη, του χωρικού με το συγχωριανό του, του πατέρα με την κόρη, του αδελφού με την αδελφή. Παραληρηματικές σκηνές που εναλλάσσονται με ειδυλλιακές εικόνες φύσης, μια επιμονή στα δεινά του σώματος, και περιστατικά όπως εκείνα στη φυλακή και στο σταθμό των λεωφορείων, που θυμίζουν θέατρο του παραλόγου, χαρακτηρίζουν αυτό το σημαντικό μυθιστόρημα του Μο Γιαν, το οποίο απαγορεύτηκε στην Κίνα ύστερα από τα αιματηρά γεγονότα στην πλατεία Τιεναμέν.

Μπορείτε να δείτε εδώ μια σύντομη παρουσιάση του έργου του καθώς και ένα συνοπτικό βιογραφικό του Μο Γιαν

Νίκος Καζαντζάκης – Ο θάνατος του

Πληροφορούμαστε από την εξαιρετική πηγή https://www.sansimera.gr/ ότι στις 26 Οκτωβρίου 1957 πεθαίνει ο Νίκος Καζαντζάκης. Ευκαιρία για μια δημοσίευση που να αφορά το συγγραφικό έργο ενός ανθρώπου ξεχωριστού, τα βιβλία του που διατίθενται στη βιβλιοθήκη μας (βλέπε παλαιότερη δημοσίευση εδώ) κλπ.

Στην περίπτωση του Καζαντζάκη όμως και ο θάνατος του ακόμα είναι ένα γεγονός ξεχωριστό. Το θέμα της ταφής του λαμβάνει διαστάσεις, καθώς η ελληνική εκκλησία αρνείται να τον θάψει όντας αφορισμένος (ή αναθεματισμένος κατ’ άλλους) και ο λαός της Κρήτης είναι διχασμένος: πολλοί τον λατρεύουν και αρκετοί τον μισούν. Η λογοτεχνική-δημοσιογραφική αφήγηση της Ελένης Κατσουλάκη (Η σταύρωση του Νίκου Καζαντζάκη) μας δίνει μια περιεκτική εικόνα των αντιθέσεων γύρω από το έργο και την ταφή του Καζαντζάκη.

Η “στρατευμένη” ματιά όμως της Κατσουλάκη θα πρέπει να αντιπαρατεθεί με της ανάποδης “στράτευσης” ματιά του Ανδρέα Νανάκη, Μητροπολίτη Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου, ο οποίος στο άρθρο του“Η Εκκλησία και ο Νίκος Καζαντζάκης. Ο μύθος για τον αφορισμό και την κηδεία του” παρουσιάζει τα γεγονότα από την οπτική της ελλαδικής εκκλησίας.

Το φιλμ από την κηδεία του συγγραφέα σε μορφή “επίκαιρων” της εποχής μπορείτε να το παρακολουθήσετε εδώ.

Η περιπετειώδης όσο και μεγαλειώδης κηδεία του μεγάλου πνεύματος και υμνητή της ελευθερίας ταιριάζει στη μεγάλη παράδοση του νέου ελληνισμού να δημιουργεί ιστορικές στιγμές με αφορμή θανάτους και κηδείες λογοτεχνών. Να θυμηθούμε την κηδεία του Κωστή Παλαμά εν μέσω ναζιστικής κατοχής το 1943 και την κηδεία του Γιώργου Σεφέρη το 1971  εν μέσω δικτατορίας.

Χάρολντ Πίντερ (1930-2008)

Βραβευμένος με Νόμπελ λογοτεχνίας το 2005, ο Άγγλος Χ. Πίντερ ήταν κυρίως θεατρικός συγγραφέας.

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του συγγραφέα από το 1971 μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://www.theatrokydonia.gr/artic4.php

Στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροια διατίθενται τα εξής θεατρικά του έργα: Η καταπακτή, Η προδοσία, Πάρτυ γενεθλίων, Η συλλογή, Ο εραστής.

Υπάρχει στο τμήμα DVD η ταινία “

Παιχνίδια μυαλού” (Sleuth), σε σενάριο Χάρολντ Πίντερ,

σκηνοθεσία Κ. Μπράνα, με τους Μ. Κέιν, Τζ. Λο κ.ά.

Τέλος διατίθεται και το μυθιστόρημα του Πίντερ: “Οι νάνοι”

Το μόνο μυθιστόρημα του Χάρολντ Πίντερ. Η μοναδική ευκαιρία για όσους πιστεύουν στον μεγαλύτερο αγγλόφωνο θεατρογράφο του αιώνα μας να δουν ακάλυπτο το πρόσωπο της ευαισθησίας του Πίντερ, προτού περιχαρακωθεί οριστικά μέσα στην ευφυΐα του, την αινιγματικότητά του, προτού γίνει ο ίδιος και το έργο του ένα αίνιγμα με προσωπείο το καθημερινά δήθεν ασήμαντο. Ο Πίντερ δεν “εξηγεί”, επειδή τότε θα παρέμβει στο έργο του θεατή-αναγνώστη. 

Παραθέτει εικόνα, δράση ή απραξία, προκαλεί (ή παγιδεύει) τον αναγνώστη να γίνει μοχλός. Η ποιότης και η ένταση της συμμετοχής του αναγνώστη κάνει το κείμενο του Πίντερ μια θεατρική ή αναγνωστική απόλαυση πολύ υψηλού επιπέδου, επιβραβεύει τη νοημοσύνη. Φαινομενικά χωρίς δράση, με ασήμαντο γέρας, με επίκεντρο μια αδρανή Ωραία Ελένη, με ανατρεπτικούς ρυθμούς και άγρια, κατά τόπους, εξηρμένο το κωμικό στοιχείο. Κάτω από την άπνοια των αρχικών κεφαλαίων, ο αναγνώστης προ-καλείται να προβάλει τη δική του άηχη καταιγίδα. Μετά ξεσπάει ο τυφώνας.

Κωνσταντίνος Τσάτσος

Η σημερινή επέτειος θανάτου (8/10/1987) του Κ. Τσάτσου μας δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε έναν ιδιαίτερα σημαντικό άνθρωπο της πολιτικής και των γραμμάτων για την Ελλάδα του 20ου αιώνα. Η αυτοβιογραφία του “Λογοδοσία μιας ζωής” καθώς και άλλα από τα πολλά έργα του βρίσκονται στην συλλογή της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Βέροιας.

(το βιογραφικό του από το www.sansimera.gr)

Διπλωμάτης, πανεπιστημιακός, λογοτέχνης, ακαδημαϊκός, δημοσιογράφος και πολιτικός. Κορυφαία προσωπικότητα της νεοελληνικής ζωής του 20ου αιώνα, που διετέλεσε Πρόεδρος της Δημοκρατίας από το 1975 έως το 1980.

Γεννήθηκε στην Αθήνα την 1η Ιουλίου 1899 και ήταν γιος του δικηγόρου και πολιτικού Δημήτρη Τσάτσου και της Θεοδώρας Ευστρατιάδου, που είχε γεννηθεί και ανατραφεί στην Τεργέστη. Την εγκύκλια μόρφωση έλαβε στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια Μακρή, το Β’ Γυμνάσιο Νεάπολης και το Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης, ενώ στη συνέχεια σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Παράλληλα με τις σπουδές του ασχολήθηκε με τα έργα των κλασσικών ελλήνων και λατίνων συγγραφέων, καθώς και με τη νεοελληνική λογοτεχνία και την ποίηση. Δημοσίευσε δύο τόμους ποιημάτων και θεατρικών έργων με το ψευδώνυμο Ύβος Δελφός.

Μετά την αποφοίτησή του διορίστηκε δικηγόρος Αθηνών και από το 1918 έως το 1920 ο πολύγλωσσος Τσάτσος τοποθετήθηκε στην ελληνική διπλωματική αντιπροσωπεία στο Παρίσι. Με την ιδιότητά του αυτή, συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών.

Ακολούθησαν η στρατιωτική θητεία (1920-1923) και οι μεταπτυχιακές σπουδές (1924-1928) στην κοινωνική φιλοσοφία και τη φιλοσοφία του δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Τα τέσσερα χρόνια της φοίτησής του στο ονομαστό Πανεπιστήμιο στάθηκαν αποφασιστικός σταθμός στην κατοπινή εξέλιξη της κοσμοθεωρίας του και γενικά της σκέψης του. Είχε την ευτυχία να έχει για δασκάλους τον Ρίκερτ, τον αναγνωρισμένο εκπρόσωπο της φιλοσοφίας των αξιών, τον Γιάσπερς, τον θεμελιωτή του νεώτερου υπαρξισμού, τον Ράντμπρουχ, κορυφαίο εκπρόσωπο της φιλοσοφίας του δικαίου, και τον Γκούντολφ, τον μεγαλύτερο γερμανό ιστορικό της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα ανέλαβε το δικηγορικό γραφείο του πατέρα του και το 1929 αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Νομικής Σχολής με θέμα της διδακτορικής του διατριβής «Η Νομική ως τεχνική και επιστήμη», ενώ υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του περιοδικού – οργάνου της ιδεαλιστικής φιλοσοφίας «Αρχείον Φιλοσοφίας και Θεωρίας Επιστημών», μαζί με τους Παναγιώτη Κανελλόπουλο και Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο, σε μια προσπάθεια να αντιπαρατεθούν στον ανερχόμενο τότε και στη χώρα μας ιστορικο-υλιστικό μαρξισμό, που εκπροσωπούσε ο Δημήτρης Γληνός.

Το 1930 εξελέγη υφηγητής και το 1932 έκτακτος καθηγητής στη Νομική Αθηνών, στην έδρα της Εισαγωγής στην Επιστήμη του Δικαίου και της Φιλοσοφίας του Δικαίου. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας Μεταξά, συνελήφθη και εκτοπίσθηκε στη Σκύρο. Επί Κατοχής απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο και το 1944 διέφυγε στη Μέση Ανατολή. Επανήλθε στα πανεπιστημιακά του καθήκοντα μετά την απελευθέρωση και το 1945 ανέλαβε το Υπουργείο Εσωτερικών στην κυβέρνηση Βούλγαρη, καθώς και το Υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών στην κυβέρνηση Κανελλόπουλου. Το 1946 παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο και πολιτεύθηκε με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Χρημάτισε Υπουργός Εθνικής Παιδείας στην Κυβέρνηση Σοφούλη (1949), καθώς και Υφυπουργός Συντονισμού στην Κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου (1951).

Το 1956 προσχώρησε στο νεοϊδρυθέν κόμμα της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης (ΕΡΕ), με το οποίο εξελέγη βουλευτής επανειλημμένως. Υπηρέτησε ως Υπουργός Προεδρίας Κυβερνήσεως (1956-1958) και Υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας στην Κυβέρνηση Καραμανλή (1961, 1963), καθώς και Υπουργός Δικαιοσύνης στη Κυβέρνηση Κανελλόπουλου (1967).

Μετά τη μεταπολίτευση, ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Στις βουλευτικές εκλογές του 1974 εξελέγη Βουλευτής Επικρατείας με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας και διετέλεσε πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής, που διαμόρφωσε το ισχύον Σύνταγμα.

Στις 20 Ιουνίου 1975, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος εξελέγη από τη Βουλή Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με 210 ψήφους επί 295 παρόντων βουλευτών. Παρέμεινε στο ύψιστο πολιτειακό αξίωμα έως το Μάιο του 1980, οπότε τον διαδέχθηκε ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής.

Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος δημοσίευσε πλήθος επιστημονικών μελετών, νομικών και φιλοσοφικών συγγραμμάτων, καθώς και λογοτεχνικών έργων. Το 1974 υπήρξε ιδρυτικό μέλος του περιοδικού «Ευθύνη». Το 1961 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας διετέλεσε Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος. Εξελέγη, επίσης, ξένος εταίρος στις Ακαδημίες Γαλλίας, Ρουμανίας και Μαρόκου, καθώς και μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών, Τέχνης και Γραμμάτων. Το 1980 του απονεμήθηκε το μέγα ευρωπαϊκό βραβείο Κουντενχόβε – Καλλέργη.

Το 1930 νυμφεύθηκε την Ιωάννα Σεφεριάδου, αδελφή του ποιητή Γιώργου Σεφέρη, με την οποία απέκτησε δύο κόρες: τη Δέσποινα Μυλωνά και τη χορογράφο Ντόρα Τσάτσου – Συμεωνίδη.

Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, καταβεβλημένος από την επάρατο νόσο, πέθανε στις 8 Οκτωβρίου 1987, σε ηλικία 88 ετών.

Ενδεικτική Εργογραφία

Αυτοβιογραφικά

• Λογοδοσία μιας ζωής (2000)

Λογοτεχνικά

• Η τριλογία της ψυχής μου (1923)
• Ποιήματα (1924)
• Δύο Δράματα (1924)
• Τα ποιήματα του Κ. Τσάτσου (1973)
• Ένας διάλογος για την ποίηση (1975)

Φιλολογικά

• Παλαμάς (1936)
• Οι μεγάλοι ρήτορες και η ιστορία τους (1968)
• Κικέρων (1968)
• Δημοσθένης (1971)

Φιλοσοφικά

• Δοκίμια αισθητικής και παιδείας (1960)
• Αισθητικά δοκίμια (1961)
• Διάλογοι σε μοναστήρι (1974)
• Αισθητικά μελετήματα (1977)
• Θεωρία της Τέχνης (1978)
• Η ζωή σε απόσταση (1985)
• Ο σύγχρονος κόσμος (1987)
• Πριν από το ξεκίνημα (1988)

Φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας

• Το πρόβλημα της ερμηνείας του δικαίου (1932)
• Η κοινωνική φιλοσοφία του Καντ (1935)
• Το πρόβλημα των πηγών του Δικαίου (1941)
• Ελληνική πορεία (1952)
• Μελέται φιλοσοφίας του δικαίου (1960)
• Η κοινωνική φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων (1962)
• Αφορισμοί και διαλογισμοί (1965-69)
• Πολιτική, θεωρία πολιτικής δεοντολογίας (1965)
• Η Ελλάς και η Ευρώπη (1978)
• Δημοκρατία και Ευρώπη (1982)

Θεολογικά

• Αγάπη (για τη χριστιανική αγάπη) (1950)

Πολιτικές βιογραφίες

• Ελευθέριος Βενιζέλος (1986)
• Ο άγνωστος Καραμανλής (1986)

Μεταφράσεις

• Ποιήματα άλλων καιρών και άλλων τόπων (1980)
• Οράτιος, Βιργίλιος, Προπέρτιος, Κάτουλος. (1981)