Εδεσματολόγιον Χριστουγέννων : των αλησμόνητων πατρίδων

Όταν ακούς από παιδί για τις αλησμόνητες πατρίδες, όταν μεγαλώνοντας ακούς τη γιαγιά σου να σου μιλάει για τη Σμύρνη, την Πόλη, την Τραπεζούντα και ν’ αποδίδει σ’ όλα εκείνα τα μέρη όλα τα όμορφα και τα καλά του κόσμου, τότε η επιθυμία για ένα ταξίδι επιστροφής σε κείνα τα μέρη γίνεται προσωπικό χρέος απέναντι σ’ όσους γεννήθηκαν και έζησαν εκεί.
Ο προσφιλέστερος τόπος για τον καθένα μας είναι τα παιδικά μας χρόνια. Εκεί ταξιδεύουμε κάθε τόσο με όχημα τη νοσταλγία και τις αναμνήσεις. Και σ’ έναν τέτοιο νόστο τα Χριστούγεννα έχουν τα πρωτεία, γιατί είναι γιορτή που μαλακώνει τη λεηλασία των ψυχών, που ξαναγνέθει τα ξεφτίδια σε υφάδια.
Τα Χριστούγεννα δεν έχουν άλλωστε ηλικία, γιατί μέσα τους χωράνε οι ηλικίες όλες. Είναι γιορτή που σημαδεύει πρώτα απ’ όλα στο συναίσθημα. Είναι στη φύση τους ν’ αναδεύουν το θυμικό.
Πρόσφυγες απ’ όλη την Ελλάδα κατέθεσαν σ’ αυτό το βιβλίο φωνή και ψυχή, γυρίζοντας νοσταλγικά στις αλησμόνητες πατρίδες και ταυτόχρονα στην άλλη ακριβή πατρίδα, την κοινή για όλους, στην “υπερπατρίδα” της παιδικής ηλικίας. Τα Χριστούγεννα εκείνης της εποχής, σε ‘κείνα τα μέρη της Ανατολής, συμπύκνωναν μια φιλοσοφική κοσμοθεωρία που επέτρεπε την έκφραση των κοινωνικών πόθων.

Εδεσματολόγιον Χριστουγέννων : των αλησμόνητων πατρίδων : Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Πόντος, Καππαδοκία : έθιμα, παραδόσεις και αυθεντικές συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής / ΄Εφη Γρηγοριάδου. Αθήνα : Σαββάλας, 2011 . 223σ. : εικ. ; 30εκ. 

Ιστανμπούλ : πόλη και αναμνήσεις

 Ο γνωστός μας Τούρκος συγγραφέας, Ορχάν Παμούκ τιμημένος με Νόμπελ λογοτεχνίας (2006), αναγνωρίζεται σήμερα ως μια κορυφαία μορφή των Τουρκικών γραμμάτων. Τα μυθιστορήματά του έχουν μεταφρασθεί σε πολλές γλώσσες του κόσμου.

“Η μοίρα της Ιστανμπούλ είναι και δική μου μοίρα, είμαι αφοσιωμένος στην πόλη επειδή σε αυτήν οφείλω αυτό που είμαι”, εξομολογείται ο Ορχάν Παμούκ σ’ αυτό το γοητευτικό βιβλίο που διαβάζεται σαν δοκίμιο, προσωπικό ημερολόγιο, ιστορία, οδηγός πόλης και μυθιστόρημα μαζί. Ο σημαντικότερος σύγχρονος Τούρκος συγγραφέας μάς παρασέρνει σ’ ένα συναισθηματικό ταξίδι στην πόλη όπου ζει εδώ και πενήντα χρόνια και μέσα από τις αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας συνθέτει το προσωπικό του πορτρέτο της Κωνσταντινούπολης.
Μέσα από τα μάτια του ανακαλύπτουμε τα σοκάκια της Πόλης, τις λιθόστρωτες λεωφόρους της, τα ξύλινα αρχοντικά της, το τέλος ενός πολιτισμού αλλά και τη γέννηση ενός καινούργιου. Παρακολουθούμε τη ζωή του συγγραφέα και τη διαμόρφωση του ψυχικού του κόσμου από τη στιγμή που αισθάνθηκε τον εαυτό του.
“Αυτές οι φωτογραφίες με κάνουν να νιώθω σαν μεθυσμένος από τις αναμνήσεις”, λέει ο Παμούκ για τις εικόνες του βιβλίου, πολλές από τις οποίες προέρχονται από το οικογενειακό του αρχείο είτε τις έχει τραβήξει ο ίδιος (όπως στο κεφάλαιο 28, στις σελίδες 431-436, καθώς και στο οπισθόφυλλο). Επιπλέον, η Ιστανμπούλ εικονογραφείται με πλήθος καρτποστάλ, σχέδια, γκραβούρες και πίνακες.

Ιστανμπούλ : Πόλη και αναμνήσεις / Ορχάν Παμούκ.Αθήνα : Ωκεανίδα, 2005,589σ. ; 21εκ.

Ο Ορχάν Παμούκ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1952. Σπούδασε αρχιτεκτονική και δημοσιογραφία, πολύ γρήγορα όμως αφιερώθηκε στη λογοτεχνία. Το 1978 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα “Cevdet Bey ve Ogullari” (“Τζεβντέτ Μπέης και Υιοί”), ένα ογκώδες έργο εξακοσίων είκοσι σελίδων, στο οποίο αφηγείται, μέσα από την ιστορία τριών γενεών μιας οικογένειας τούρκων εμπόρων, τη δημιουργία της τουρκικής αστικής τάξης και έμμεσα της σύγχρονης Τουρκίας (κίνημα των Νεοτούρκων 1908 – στρατιωτικό πραξικόπημα 1971). Το μυθιστόρημα αυτό βραβεύτηκε το 1979 στο διαγωνισμό μυθιστορήματος των εκδόσεων Μιλλιέτ. Εκδόθηκε το 1982 και την επόμενη χρονιά πήρε το βραβείο μυθιστορήματος Ορχάν Κεμάλ. Ακολούθησαν το 1983 το “Sessiz Ev” (“Το σπίτι της σιωπής”), το 1985, το “Beyaz Kale” (“Λευκό κάστρο”) και το 1990 το “Kara Kitap” (“Μαύρο βιβλίο”). Στα έργα αυτά ο συγγραφέας δίνει εικόνες μιας κοινωνίας που προσπαθεί να βρει το πρόσωπό της ακροβατώντας στο γεωγραφικό και πολιτιστικό όριο δύο κόσμων. Έχει τιμηθεί με πολλά λογοτεχνικά βραβεία στη χώρα του και τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 50 γλώσσες. Το 2005, και ενώ αντιμετώπιζε προβλήματα στη χώρα του εξαιτίας του ό,τι αναφέρθηκε δημόσια στη γενοκτονία των Αρμενίων, τιμήθηκε με το βραβείο Ειρήνης των Γερμανών βιβλιοπωλών στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης. Το 2006 τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας, καθώς “αναζητώντας τη μελαγχολική ψυχή της γενέθλιας πόλης του, ανακάλυψε καινούργια σύμβολα για τη σύγκρουση και τη συνύφανση των πολιτισμών”.

Στη γέφυρα του Γαλατά : η Κωνσταντινούπολη του χθες και του σήμερα

Η γέφυρα διασκελίζει έναν στενό κόλπο […] που χωρίζει τις δύο παλιότερες γειτονιές και ταυτόχρονα και τα δύο πνεύματα μέσα σε τούτη την πόλη: η νότια πλευρά είναι συντηρητική και στραμμένη προς ανατολάς, η βόρεια πλευρά, με τις αιωνόβιες πρεσβείες της και τα παλάτια των εμπόρων, είναι διαποτισμένη από τη νοοτροπία της Δύσης και την ελαφρότητα της σύγχρονης ζωής.

Ένας δημοφιλής χρονογράφος της πόλης […] συνέκρινε κάποτε τις μάζες των σπιτιών των δύο τμημάτων της πόλης με τα “απλωμένα φτερά ενός μικρού πουλιού με ισχνό κορμί”. Αυτή η εικόνα συνεχίζει να είναι σωστή. Η γέφυρα είναι αυτό το μικρό κορμί ανάμεσα σ’ εκείνα τα δύο τεράστια φτερά.

Ένας από τους δημοφιλέστερους σύγχρονους ολλανδούς συγγραφείς, ο Χέιρτ Μακ σ’ αυτό το βιβλίο μας προσφέρει ένα πανόραμα της ζωής στην Κωνσταντινούπολη εστιάζοντας στο μικρόκοσμο της γέφυρας του Γαλατά. Οι ιστορίες των ανθρώπων που συναντά στη γέφυρα συνδυάζονται με καθοριστικές στιγμές της Κωνσταντινούπολης και φωτίζουν ζητήματα όπως η σχέση της Τουρκίας με την Ευρώπη και τη Δύση, η γενοκτονία των Αρμενίων, η παρακμή και η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στη γέφυρα του Γαλατά : η Κωνσταντινούπολη του χθες και του σήμερα / Χέιρτ Μακ, Αθήνα : Μεταίχμιο, 2008, 238σ. ; 17εκ.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΕΣΕΝ, ΠΕΤΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ 2010

Το Έσεν της Γερμανίας, το Πετς της Νότιας Ουγγαρίας  και η Κωνσταντινούπολη , είναι οι τρεις  πρωτεύουσες που γιορτάζουν την ανακήρυξή τους σε πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης για το 2010.

 Τα επίσημα εγκαίνεια για την Κωνσταντινούπολη  έγιναν το Σάββατο 16 του μηνός, στο νέο Συνεδριακό Κέντρο του Κεράτιου Κόλπου, με εντυπωσιακά πυροτεχνήματα και  εκδηλώσεις σε επτά διαφορετικά σημεία της πόλης. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν, μίλησε μπροστά σε 4.000 περίπου κόσμο και 20 Υπουργούς Πολιτισμού από διάφορες χώρες για τη μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά της Κωνσταντινούπολης και την ιστορία της ανά τους αιώνες.
Τα μουσεία της Πόλη έμειναν ανοιχτά μέχρι τα μεσάνυχτα και για τις εκδηλώσεις των εγκαινίων λέγεται ότι εργάστηκαν πάνω από 8.000 άτομα.
Μέσα στο 2010 πρόκειται να πραγματοποιηθούν 170 πολιτιστικές  εκδηλώσεις που αφορούν σε διάφορους τομείς και μεγάλα ιστορικά μνημεία της χώρας θα αναστηλωθούν και θα αναπλαθούν. Δημιουργείται καινούργιο μουσείο αφιερωμένο στο Νομπελίστα Τούρκο συγγραφέα Ορχάν Παμούκ και μουσείο αφιερωμένο στον Τούρκικο κινηματογράφο.

Στα μισά της απόστασης από το Έσεν στην Κωνσταντινούπολη, η ουγγρική πόλη Πετς προβάλλει την πλούσια πολυπολιτισμική της κληρονομιά. Ανέκαθεν πεδίο δράσης εμπόρων και στρατευμάτων που όργωναν την Ευρώπη, η πόλη αυτή των 150.000 κατοίκων ευελπιστεί να δημιουργήσει δεσμούς με τις γειτονικές χώρες, ιδίως με τα Βαλκάνια, ώστε να γίνει πολιτιστικός πόλος της περιοχής.

Το Έσεν και το Πετς ξεκίνησαν επίσης  τα πολιτιστικά τους προγράμματα αυτό το σαββατοκύριακο. Πόλο έλξης στη Γερμανία θα αποτελέσει το μεγάλο συγκρότημα εξόρυξης άνθρακα Zollverein το οποίο έχει ανακηρυχθεί τόπος παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Στην τελετή έναρξης των εκδηλώσεων στο κέντρο του Πετς συμμετείχαν  ηθοποιοί και καλλιτέχνες θεάτρων μαριονέτας με παραδοσιακές ενδυμασίες .

Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι μια πόλη που ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για περίοδο ενός χρόνου στη διάρκεια του οποίου της δίνεται η ευκαιρία να επιδείξει την πολιτιστική της ζωή και την πολιτιστική της ανάπτυξη. Αρκετές Ευρωπαϊκές πόλεις έχουν χρησιμοποιήσει την χρονιά Πολιτιστικής Πόλης για να μεταμορφώσουν ολοκληρωτικά την πολιτιστική τους βάση, και κατ’ επέκταση την εικόνα τους στο διεθνή χώρο.

Η έννοια της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πόλης συνελήφθη ως ένας τρόπος αλληλοπροσέγγισης των Ευρωπαίων κατοίκων και ξεκίνησε στις 13 Ιουνίου 1985 από το Συμβούλιο Υπουργών με πρωτοβουλία της Ελληνίδας Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη. Από τότε, η πρωτοβουλία έχει καταστεί όλο και περισσότερο επιτυχής μεταξύ των Ευρωπαίων κατοίκων και έχει αποκτήσει έναν αυξανόμενο πολιτιστικό και κοινωνικό-οικονομικό αντίκτυπο με τους πολυάριθμους επισκέπτες που έχει προσελκύσει.

Οι Ευρωπαϊκές Πόλεις Πολιτισμού ορίζονταν επί διακυβερνητικής βάσης μέχρι το 2004. Τα κράτη μέλη ομοφώνως επέλεγαν τις πιο πιθανές πόλεις για να φιλοξενήσουν το γεγονός και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραχωρούσε μια επιδότηση στην επιλεγμένη πόλη κάθε χρόνο.

Στη βιβλιοθήκη μπορείται να βρείτε βιβλία ιστορίας και ταξιδιωτικά για  αυτές τις πόλεις που είναι πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης.

Mak , Geert 
Στη γέφυρα του Γαλατά  : η Κωνσταντινούπολη του χθες
                          και του σήμερα  εκδ. Μεταίχμιο , 2008

 Coral , Mehmet 
Ιστορίες μιας χαμένης εποχής  : Βυζάντιο, Κωνσταντινού
                          πολη, Ισταμπούλ εκδ. Κέδρος , 2002

 Pamuk , Orhan  
Ιστανμπούλ  : Πόλη και αναμνήσεις  εκδ.  Ωκεανίδα , 2005

Szekely , Andras 
Βουδαπέστη  : το διαμάντι του Δούναβη   εκδ. Merhavia

Hernandez , Jesus 
Επιχείρηση Βαλκυρία  εκδ.   Κλειδάριθμος , 2008

Irving , David 
Ο βομβαρδισμός της Δρέσδης  : η αποκάλυψη των
                          γεγονότων 1945   εκδ.   Ιωλκός , 2005

[tags]Βέροια, βιβλιοθήκη βέροιας,  Ευρώπη, Κωνσταντινούπολη, Ουγγαρία, πολιτισμός, Γερμανία[/tags]