Μεγάλη Τεσσαρακοστή – συνάντηση Θεού και ανθρώπου

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή για τους Ορθόδοξους χριστιανούς είναι μια πνευματική πορεία οντολογικής κοινωνίας με το Θεό, μια πορεία επιστροφής προς τον Παράδεισο, όχι βέβαια πως όλη η ζωή του Ορθοδόξου χριστιανού δεν είναι μια τέτοια πορεία, αλλά ιδιαίτερα τονίζονται από την Αγία μας Εκκλησία κατ’ αυτήν την περίοδο τα στοιχεία εκείνα της ανθρώπινης υπάρξεως, τα οποία καθιστούν δυνατή αυτήν την κοινωνία. Τα στοιχεία αυτά δεν είναι άλλα από την μετάνοια, την ταπείνωση, την αυτομεμψία, τον αυτοέλεγχο, τη συγγνώμη, την εγκράτεια, την άσκηση, την αγάπη, την επιστροφή τελικά στον Τριαδικό Θεό, που η κοινωνία μαζί Του συνιστά τον όντως Παράδεισο!

Ο Παράδεισος είναι –θα τολμούσαμε να πούμε- το κεκτημένο δικαίωμά μας. Για μας δημιουργήθηκε από τον Θεό, τόσο ως Εδέμ της Παλαιάς Διαθήκης, όσο και ως αιωνιότητα κοινωνίας. Δεν έχει σημασία αν εμείς, από δική μας υπαιτιότητα, βρεθήκαμε εκτός της Εδέμ και συνεχίζοντας την αποτυχημένη πορεία μας τείνουμε διαρκώς να βρεθούμε εκτός της αιωνιότητας. Σημασία έχει ότι το Πάθος του Κυρίου μας, η Ταφή και η Ανάστασή Του είναι η αποκατάσταση της κοινωνίας μας μαζί Του, η θεραπεία της ανυπακοής μας, η πρόσκλησή Του προς εμάς και η φανέρωση της δυνατότητας της επανόδου μας στον Παράδεισο!

Για τον λόγο αυτό η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια νέα πορεία προς την Εδέμ, μια πορεία προς την αποκατάστασή μας, μια πορεία επανεύρεσης του «καθ’ ομοίωσιν» και ταυτόχρονα μια πορεία απαμαυρώσεως του «κατ’ εικόνα». Γιατί η φυσική μας κατάσταση είναι η κοινωνία με τον Θεό. η αμαρτία, η πτώση και η αμαύρωση είναι «παρά φύσιν» κατάσταση για τον άνθρωπο.

Πόσο όμορφα η Αγία μας Εκκλησία περιγράφει την κατάσταση αυτή μέσα από τα λειτουργικά της κείμενα, ιδίως μέσα από το Τριώδιο, το βιβλίο της περιόδου αυτής:

«Εξεβλήθη Αδάμ του Παραδείσου, δια της βρώσεως. διό και καθεζόμενος απέναντι τούτου, ωδύρετο, ολολύζων, ελεεινή τη φωνή, και έλεγεν. Οίμοι, τι πέπονθα ο τάλας εγώ! μίαν εντολήν παρέβην την του Δεσπότου, και των αγαθών παντοίων εστέρημαι. Παράδεισε αγιώτατε, ο δι’ εμε πεφυτευμένος, και δια την Εύαν κεκλεισμένος, ικέτευε τω σε ποιήσαντι, καμέ πλάσαντι, όπως των σων ανθέων πλησθήσωμαι. Διο και προς αυτόν ο Σωτήρ. Το εμόν πλάσμα ου θέλω απολέσθαι, αλλά βούλομαι τούτο σώζεσθαι, και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν. ότι τον ερχόμενον προς με , ου μη εκβάλλω έξω» (Δοξαστικό Αποστίχων του Εσπερινού της Κυριακής της Τυρινής).

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ο ερχομός του Χριστού στη ζωή μας και πάλι. Ο Κύριος δεν θέλει να απολεσθεί κανένας από μας και θυσιάζεται για τον καθέναν από μας. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ταυτόχρονα η μεγάλη συνάντηση Θεού και ανθρώπου, πορεύεται ο Χριστός προς τον πιστό, πορεύεται κι ο πιστός προς τον Χριστό! Εκείνος θυσιάζει τη ζωή του σταυρούμενος, ο άνθρωπος θυσιάζει τον παλαιό εαυτό του σταυρώνοντάς τον! Οικεία τη βουλήσει ο Υιός του Θεού προσφέρεται, οικεία τη βουλήσει καλείται ο άνθρωπος να προσφέρει το θέλημά του, την ζωή του, το είναι του, εν αγάπη!

Πορεία λοιπόν προς τον Παράδεισο η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, πορεία επιστροφής στον Θεό. Κι αυτή η πορεία δεν είναι μόνο του παρελθόντος, αλλά και του παρόντος και του μέλλοντος. Είναι πορεία νυν και αεί προς τον Θεό, πορεία αδιάκοπος. Ακόμα και στο σήμερα που η έννοια του Παραδείσου αντιμετωπίζεται κατά ποικίλους, αλλά και εκτρεπομένους από την εκκλησιαστική αντίληψη των πραγμάτων τρόπους, η πορεία αυτή είναι περισσότερο παρά ποτέ αναγκαία για τον άνθρωπο, διότι ακριβώς είναι η πορεία της σωτηρίας. Και τελικά η σωτηρία είναι το ζητούμενο για τον καθέναν μας, «πάντοτε, νυν και αεί»!

Μεγάλη Τεσσαρακοστή : συνάντηση Θεού και ανθρώπου / Αρχιμανδρίτου Νεκταρίου.Αθήνα : Εκδόσεις Ιεράς Μονής Ανω Ξενιάς, 1999 .191σ. : εικ. ; 21εκ. 

 ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

Μεγάλη Σαρακοστή – πορεία προς το Πάσχα

… Στην αρχαία Εκκλησία ο βασικός σκοπός της Σαρακοστής ήταν να προετοιμαστούν οι “Κατηχούμενοι” για το Βάπτισμα που εκείνο τον καιρό γινόταν στη διάρκεια της αναστάσιμης Θ. Λειτουργίας. Αλλά ακόμα και σήμερα που η Εκκλησία δε βαφτίζει πια σε μεγάλη ηλικία και ο θεσμός της κατήχησης δεν υπάρχει πια, το βασικό νόημα της Σαρακοστής παραμένει το ίδιο. Γιατί, αν και είμαστε βαφτισμένοι, εκείνο που συνεχώς χάνουμε και προδίνουμε είναι ακριβώς αυτό που λάβαμε από το Βάπτισμα. Έτσι το Πάσχα για μας είναι η επιστροφή στο Βάπτισμά μας και επομένως η Σαρακοστή η προετοιμασία μας γι’ αυτή την επιστροφή· η αργή αλλά επίμονη προσπάθεια να πραγματοποιήσουμε τελικά τη δική μας “διάβαση”, το “Πάσχα” μας στη νέα εν Χριστώ ζωή…

Μεγάλη Σαρακοστή : πορεία προς το Πάσχα / Alexander Schmemann .6η εκδ . Αθήνα : Ακρίτας, 1995

Ο μακαριστός π. Αλέξανδρος Σμέμαν γεννήθηκε το 1921 στην Εσθονία. Η Ρωσική επανάσταση αναγκάζει την οικογένειά του λίγα χρόνια μετά να εγκαταλείψει τη Ρωσία και να εγκατασταθεί στο Παρίσι όπου ο Αλέξανδρος έζησε τα νεανικά του χρόνια, έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του και αργότερα στα δύσκολα χρόνια του πολέμου (1940-45) πραγματοποίησε τις πανεπιστημιακές σπουδές του στο Θεολογικό Ινστιτούτο του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι. Ειδικεύται στην εκκλησιαστική ιστορία. Στην συνέχεια διδάσκει ο ίδιος στον Άγιο Σέργιο, εκκλησιαστική ιστορία, νυμφεύεται την ρωσικής καταγωγής, Τζουλιάνα Οσόγκουιν (το 1943) και χειροτονείται ιερέας (το 1946). Στον Άγιο Σέργιο συνεχίζει να διδάσκει μέχρι την αναχώρηση της οικογένειάς του για την Αμερική το 1951. Το 1959 αποκτά τον τίτλο του διδάκτορα από το πανεπιστήμιο του Αγίου Σεργίου. Από το 1963 μέχρι και το θάνατό του το 1983, αναλαμβάνει επίσημα τη θέση του Κοσμήτορα στον Άγιο Βλαδίμηρο. Σημαντικό σταθμό στους αγώνες του για το πρόβλημα της διασποράς, απετέλεσε η ίδρυση της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αμερικής (O.C.A.) το 1970.

ΟΙ ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΕΦΤΑΣΑΝ !!!

Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή.  Ονομάστηκε έτσι, επειδή τη περίοδο αυτή, συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από κρέας». Λέγεται επίσης απόκριες, Απόκρεω, της Τυροφάγου, γιατί την εβδομάδα αυτή τρώνε μόνο γαλακτοκομικά και όχι κρέας, για να προετοιμαστούν σιγά – σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής. Τις μέρες αυτές γίνεται το έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος», της μεταμφίεσης. Παλιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με ομαδικές μασκαράτες, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα, έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα.
Μεγαλύτερα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα με το περιβόητο Πατρινό καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19ου αιώνα, η Ξάνθη με το ξακουστό πλέον Ξανθιώτικο Καρναβάλι γίνεται πόλος έλξης αφού έχει το μεγαλύτερο καρναβάλι των Βαλκανίων με πολλά λαογραφικά στοιχεία, η Πλάκα των Αθηνών, η Θήβα με τον περίφημο «βλάχικο γάμο» της, το καρναβάλι της Νάουσας με τις Μπούλες και τους Γενίτσαρους.
To Καρναβάλι του Ρίο ντε Τζανέιρο θεωρείται το μεγαλύτερο του κόσμου και πολυπληθέστερο σε μια φαντασμαγορική κάθε φορά παρουσίαση όπου συνδυάζεται με παραδοσιακούς ξέφρενους χορούς όπως η Σάμπα.

Sites σχετικά με το θέμα:

–

https://www.arcadians.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=358:-p-&catid=89

https://news.pathfinder.gr/periscopio/293522.html

https://www.hotelsline.gr/root/newhotel/mx/m_Ellas_karnavali.asp

Βιβλία μπορείτε να βρείτε στη Βιβλιοθήκη:

1. Bock Erika. Πολύχρωμο καρναβάλι : διακόσμηση παραθύρων, γιρλάντες καιδιακόσμηση τραπεζιού. Εκδ. Ντουντούμης.
2. Pagan Sylvette. Αποκριάτικα πρόσωπα .Εκδ. Καστανιώτης.
3. Βαλσαμίδης Εμμανουήλ Στ .Οι ρυθμοί των τραγουδιών του δρώμενου Μπούλες της Νάουσας ….
4. Βερέττας Μάριος. Καρναβάλι : η αρχαιότερη ελληνική γιορτή : πολυθεϊστικό Δοκίμιο. Εκδ. Βερέττας.
5. Δήμος Νάουσας. Οργανωτική επιτροπή Καρναβαλιού 1954-1994 : 40 χρόνια από την αναβίωση της Ναουσαϊκής αποκριάς. Εκδ. Δήμος Νάουσας.
6. Καιροφύλας, Γιάννης. Η αθηναϊκή αποκριά. Εκδ.Φιλιππότης.
7. Κιουρτσάκης Γιάννης. Καρναβάλι και Καραγκιόζης : οι ρίζες και οι μεταμορφώσεις του λαϊκού γέλιου. Εκδ. Κέδρος.
8. Μήττα Δήμητρα. Οψεις του προσωπείου. Εκδ.University studio press.

[tags] Βέροια, Βιβλιοθήκη Βέροιας, απόκριες, καρναβάλι, μεταμφίεση, Μεγάλη Σαρακοστή, γλέντια, χοροί, Ρίο ντε Τζανέιρο, Πατρινό καρναβάλι, Καρναβάλι της Ξάνθης [/tags]